Καλοκαίρι δεν είναι μόνο η θάλασσα και η παραλία. Καλοκαίρι στην Κύπρο μπορεί να είναι και το βουνό, αφού η πατρίδα μας, με τις μικρές σχετικά αποστάσεις και τις ομορφιές της, μας παρέχει τη δυνατότητα να βρισκόμαστε στους αγαπημένους μας προορισμούς σε ελάχιστο χρόνο.
Η Πάφος σε αρκετές περιπτώσεις προσφέρεται και για βουνό και για θάλασσα. Διαθέτει φυσικές ομορφιές σε ημιορεινές περιοχές, που μπορείς κυριολεκτικά να τις επισκεφθείς σε λιγότερο από δέκα λεπτά. Όπως, παραδείγματος χάριν, η δασώδης περιοχή από την κοινότητα Πωμού μέχρι την Πόλη Χρυσοχούς, η περιοχή Πέγειας και Κάθηκα, η Τσάδα, η Κοίλη και φυσικά στα πιο ανατολικά η περιοχή της Επισκοπής. Εκεί όπου βρίσκεται η κοιλάδα Έζουσας.
Στην κοιλάδα Έζουσας μπορείτε να απολαύσετε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα τη μαγεία της θάλασσας της Κάτω Πάφου και σε δέκα λεπτά κυριολεκτικά, περνώντας από το Κτήμα, τα Κονιά και την Άρμου να βρεθείτε στην κοινότητα Επισκοπής. Εκεί όπου ο μεγαλύτερος μονόλιθος όγκος της Κύπρου, γνωστός ως τα «Μετέωρα της Πάφου», δεσπόζει όλης της περιοχής.
Η κοιλάδα της Έζουσας είναι μια από τις ομορφότερες κοιλάδες της Κύπρου. Λόγω της μεγάλης οικολογικής της αξίας έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Προστατευομένων Περιοχών NATURA 2000 ως «Τόπος Κοινοτικής Σημασίας» και ως «Ζώνη Ειδικής Προστασίας» για τα πουλιά με βάση Ευρωπαϊκές Οδηγίες.
Ο μεγαλοπρεπής και επιβλητικός βράχος, στον οποίο γίνονται και αναρριχήσεις, έχει μέγιστο ύψος 70 μέτρα και μήκος 250 και είναι μέρος του Γεωλογικού Συμπλέγματος Μαμωνιών.
Είναι γνωστός σε ντόπιους και ξένους ως ο γκρεμός της Επισκοπής και είναι ορατός από χιλιόμετρα από τις κορφές των βουνών των κοινοτήτων της Ανατολικής Πάφου. Αποτελεί έναν από τους πιο ενδιαφέροντες γεωλογικούς σχηματισμούς στην Κύπρο, επίσης έχει και τεράστια περιβαλλοντική σημασία όσον αφορά τη χλωρίδα και την πανίδα που φιλοξενεί, αφού εκεί απαντώνται σπάνια και προστατευμένα είδη.
Ο Άγιος Ιλαρίωνας των Μετεώρων και ο Άγιος Γεννάδιος του Μωρούνερου
Στην όχθη του ποταμού της Επισκοπής, απέναντι από το χωριό, διασώζονται τα ερείπια μικρής μονής αφιερωμένης στον Τίμιο Σταυρό, που χτίστηκε κατά τη διαμονή του περίφημου ασκητή Ιλαρίωνα στην Επισκοπή. Κάτω από το χωριό και µέσα στην κοίτη του ποταμού στέκει ογκώδης η “ατσουπόπετρα” ή ”πέτρα του Ατσουπά”, την οποία, σύμφωνα µε την τοπική παράδοση, πέταξε σε ένα δαίμονα ο Άη Λαρκός (Άγιος Ιλαρίωνας).
Ο περίφημος ερημίτης μαζί µε τον µαθητή του Ησύχιο, αφού περιπλανήθηκαν για χρόνια, τελικά εγκαταστάθηκαν σε ένα όρος ψηλό και δύσβατο έξω από το σηµερινό χωριό Επισκοπή κοντά σε έναν ειδωλολατρικό ναό. Για 16 χρόνια έζησε ασκητική ζωή μέσα σε ένα σπήλαιο εκεί, κάνοντας πολλά θαύµατα. Αργότερα, κάτοικοι της περιοχής ανέγειραν κοντά στο σπήλαιο του Αγίου, κοντά στη βάση του ψηλού γκρεμού, ναό προς τιµήν του μεγάλου θαυματουργού, ο οποίος διασώζεται μέχρι σήμερα. Πριν από μερικές δεκαετίες ο ναός εκείνος εγκαταλείφθηκε λόγω της πολλής υγρασίας του τόπου και κτίσθηκε άλλος πάνω από τον γκρεμό, όπου σώζεται ο κενός τάφος του Αγίου.
Πέραν του οδικού διχτύου, η κοινότητα της Επισκοπής συνδέεται με την κοινότητα Καλλέπειας με το μονοπάτι μελέτης της Φύσης Καλλέπεια-Επισκοπή, στο οποίο αναφορά γίνεται και πιο κάτω. Το μονοπάτι είναι γραμμικό μήκους 8 χλμ. περίπου και περνά και από το εγκαταλειμμένο τουρκοκυπριακό χωριό «Μωρόνερο» (δεν υπάρχει δρόμος για τη σύνδεσή του µε τον έξω κόσμο), στο οποίο βρίσκονται τα ερείπια του ναού (μνημείο) του Αγίου Γενναδίου. Όπως γίνεται αντιληπτό, το φυσικό περιβάλλον στην περιοχή της κοινότητας Επισκοπής συνδέεται άμεσα με τη θρησκευτική παράδοση του τόπου μας.
Η σπουδαία χλωρίδα και πανίδα του γκρεμού της Επισκοπής
Ο γκρεμός της Επισκοπής έχει επίσης μεγάλο ορνιθολογικό ενδιαφέρον. Το μεγαλόσωμο γεράκι Πετρίτης είναι σπάνιος μόνιμος κάτοικος στην Κύπρο, που φωλιάζει σε ψηλούς γκρεμούς και φυσικά είναι αυστηρώς προστατευμένο. Στην κοιλάδα της Έζουσας φωλιάζουν τουλάχιστον τρία ζευγάρια και η μια φωλιά βρίσκεται στον γκρεμό της Επισκοπής. Στον γκρεμό της Επισκοπής μπορεί να παρατηρήσει κανείς και την ενδημική Σκαλιφούρτα. Η Σκαλιφούρτα είναι μεταναστευτικό είδος που αναπαράγεται μόνο στην Κύπρο. Σε κατακόρυφα πρανή της περιοχής μπορεί κάποιος να συναντήσει και την Κράγκα. Ο παγκόσμιος πληθυσμός της Κράγκας έχει υποστεί δραματική μείωση τα τελευταία χρόνια. Επίσης στον γκρεμό της Επισκοπής συναντά κανείς και μιαν από τις μεγαλύτερες αποικίες από Κολιούς στην Κύπρο.
Η χλωρίδα που απαντάται στο γκρεμό της Επισκοπής έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στις σχισμές του ασβεστολιθικού γκρεμού αναπτύσσεται χασμοφυτική βλάστηση. Χαρακτηριστικά χασμόφυτα που αναπτύσσονται στο γκρεμό της Επισκοπής είναι το Verbascumlevanticum, Umbilicusruspestris και το Polypodiumcambricum. Το είδος Verbascumlevanticum έχει βρεθεί σε ελάχιστες θέσεις στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου και είναι το πιο χαρακτηριστικό χασμόφυτο του γκρεμού. Στη βάση του γκρεμού υπάρχει σημαντικός πληθυσμός του ενδημικού θάμνου Ζουλατζιά (Boseacypria). Στον κόσμο υπάρχουν μόνο τρία είδη Bosea, στην Κύπρο, τα Κανάρια Νησιά και τα Ιμαλάια. Πρόσφατα ανακαλύφθηκε στον γκρεμό της Επισκοπής άλλο ένα φυτό του Κόκκινου Βιβλίου της Χλωρίδας της Κύπρου, η Crambehispanica L, καθώς και ένα είδος μεγάλου χλωριδικού ενδιαφέροντος, η Scillamorrisi, ανεβάζοντας έτσι την περιβαλλοντική αξία του γκρεμού και της περιοχής γενικότερα.
Τα μονοπάτια της Φύσης
Πριν κάνετε μια επίσκεψη στην περιοχή, αξίζει να ψάξετε καλά τις επιλογές που έχετε για να απολαύσετε εναλλακτικά την επίσκεψή σας μέσω πεζοπορίας. Τα τέσσερα μονοπάτια της Φύσης θα σας δώσουν τη δυνατότητα, αφού τα μελετήσετε προηγουμένως, να ζήσετε από κοντά την κυπριακή ομορφιά στο μεγαλείο της.
Για την ακρίβεια πρόκεται για τρία μονοπάτια και μια οργανωμένη περιπατητική διαδρομή: 1) Μονοπάτι μελέτης της φύσης “Καλλέπεια – Επισκοπή”, 2) Μονοπάτι μελέτης της φύσης “Σταυρός της Μίνθης”, 3) Ευρωπαϊκό μονοπάτι και 4) Περιπατητική διαδρομή κοιλάδας της Έζουσας. Λεπτομέρειες μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης Επισκοπής epeicentre.com ή σε διάφορα σχετικά ενημερωτικά του Τμήματος Δασών.
Το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης
Η περιοχή και συγκεκριμένα η Επισκοπή φιλοξενεί ένα από τα σπουδαιότερα περιβαλλοντικά έργα και μοναδικό στο είδος του, στην πόλη και επαρχία Πάφου. Πρόκειται για το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης (Κ.Π.Ε), το οποίο έχει συγχρηματοδοτηθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Κυπριακή Δημοκρατία.
Σκοπός του Κέντρου είναι η διαμόρφωση περιβαλλοντικά υπεύθυνων πολιτών και περιβαλλοντικά υπεύθυνων κοινωνικών ομάδων, ευαισθητοποιώντας τους για τη σημασία της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Το επιστημονικό προσωπικό που στελεχώνει το Κέντρο, αναλαμβάνει την ξενάγηση των επισκεπτών στην αίθουσα εκθεμάτων και διοραμάτων, η οποία περιλαμβάνει ταριχευμένα ζώα και πουλιά, φωτογραφίες, έντομα και εκθέματα από τη γεωλογία της περιοχής.
Το Κ.Π.Ε περιλαμβάνει, επίσης, αίθουσα προβολών, στην οποία προβάλλεται ταινία για το φυσικό περιβάλλον της κοιλάδας Έζουσας. Ο εξωτερικός χώρος έχει διαμορφωθεί σε βοτανικό κήπο, του οποίου σκοπός είναι, μεταξύ άλλων, η δημιουργία κατάλληλων συνθηκών για την ανάπτυξη, την ταξινόμηση και μελέτη φυτών που υπάρχουν μόνο στην περιοχή που προβάλει το Κ.Π.Ε.
Το Κέντρο λειτουργεί καθημερινά από Δευτέρα – Παρασκευή μεταξύ των ωρών 9.00 π.μ. – 2.00 μ.μ. Επίσης την άνοιξη, κατά του μήνες Μάρτιο, Απρίλιο και Μάιο λειτουργεί και Σάββατο. Για περισσότερες πληροφορίες καλέστε στον αρ. τηλ. 26642234 ή στείλτε email: [email protected]
Τα όσα μπορεί κανείς να συναντήσει στην κοιλάδα της Έζουσας, τα όσα εντυπωσιακά μπορεί να βιώσει αν επισκεφθεί τις κοινότητες της περιοχής, δεν χωράνε δυστυχώς σε ένα άρθρο. Σε κανένα άρθρο καλύτερα, αφού το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της περιοχής είναι οι άνθρωποί της. Οι απλοί κάτοικοι της διπλανής πόρτας, που παραμένουν ευγενικοί και φιλόξενοι και “τσακώνονται” ποιος θα κεράσει πρώτος καφέ, φρέσκα λεμονάδα ή μια σοκολάτα στον επισκέπτη, στον περιηγητή, όπως έκαναν κάποτε οι παπούδες μας στους καφενέδες των χωριών μας πριν από πολλά χρόνια.
Πληροφορίες: http://epeicentre.com/
