του Χρήστου Χαλικιόπουλου
Λέγαμε την περασμένη εβδομάδα ότι η μεταφορά της διαπραγμάτευσης του Κυπριακού στο εξωτερικό εκπέμπει, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, διαφορετικούς συμβολισμούς από μια σειρά συναντήσεων εντός Κύπρου. Ακόμη και αν δεχτούμε λογική την άποψη ότι στο εξωτερικό οι διαπραγματευτές, απερίσπαστοι από άλλα ζητήματα, μπορούν να κάνουν πιο συμπυκνωμένη δουλειά, η σημειολογία δεν αλλάζει. Διαπραγμάτευση στο εξωτερικό σημαίνει τελική ευθεία πριν την συμφωνία, έστω και αν ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ δήλωσε ότι βρισκόμαστε στη στροφή πριν την τελική ευθεία. Μια διαπραγμάτευση στο εξωτερικό απαιτεί συγκεκριμένα αποτελέσματα είτε θετικά είτε αρνητικά και κάθε επιστροφή στη ρουτίνα των διαπραγματεύσεων θα θεωρηθεί αποτυχία και επαναστροφή.
Τελικά με τον καθορισμό μιας νέας διαπραγμάτευσης για τις 20 Νοεμβρίου, στη Γενεύη αυτή τη φορά και με όσα έχουν γίνει γνωστά σχετικά με τις συγκλίσεις που επετεύχθησαν σε κάποια εκ των κριτηρίων του εδαφικού και σε κάποια άλλα κεφάλαια, τα πάντα συνεχίζουν να παραμένουν μετέωρα είτε για κατάληξη είτε για αδιέξοδο. Ανοιχτό παραμένει επίσης και το θέμα καθορισμού ημερομηνίας πενταμερούς ή πολυμερούς, με κλειστά, ημίκλειστα, ή ανοιχτά ακόμη κεφάλαια. Είναι περισσότερο από σίγουρο πως από την στιγμή που θα δοθεί ημερομηνία, εκείνα που θα έχουν απομείνει ανοιχτά θα οδηγηθούν απ’ ευθείας σε αυτό το τελικό πάρε-δώσε. Και είναι αυτονόητο ότι σε αυτό το τελικό πάρε –δώσε η δική μας πλευρά θα είναι ο αδύνατος παίκτης, γιατί θα έχει να κάνει με πιέσεις προερχόμενες από το εκτόπισμα της Τουρκίας και την εμπλοκή της στο ευρύτερο φάσμα των εξελίξεων στην ανατολική Μεσόγειο και στη Μέση Ανατολή. Είναι τέλος και πάλι αυτονόητο ότι μια ενδεχόμενη αποτυχία αυτής της πενταμερούς ή πολυμερούς, θα χρησιμοποιηθεί για την περαιτέρω αναβάθμιση της «κρατικής» υπόστασης των Κατεχομένων.
Δεν συμμερίζομαι την άποψη ότι σε περίπτωση αποτυχίας η Τουρκία θα ενσωματώσει τα Κατεχόμενα. Αυτοί που επισείουν αυτόν τον μπαμπούλα, επιστρατεύοντας μάλιστα διάφορες τερατολογίες περί 100 χιλιάδων στρατού και ενός εκατομμυρίου εποίκων πρέπει να μας εξηγήσουν και τους λόγους που η Τουρκία θα έκανε κάτι τέτοιο. Η τουρκική εξωτερική πολιτική, τουλάχιστον όσον αφορά την Κύπρο, δεν δρα κουτουρού, έχει στρατηγικό βάθος. Τι θα της πρόσφερε λοιπόν μια επίσημη ενσωμάτωση των ήδη ντε φάκτο ενσωματωμένων Κατεχομένων; Κατ’ αρχή κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε νομιμοποιηθεί από τον ΟΗΕ, τουλάχιστον στο ορατό μέλλον. Ακολούθως θα δημιουργούσε «σκληρά» σύνορα στην πράσινη γραμμή, προβληματικά και επώδυνα για μας αλλά άχρηστα για το παιγνίδι της Τουρκίας. Τα Κατεχόμενα θα έχαναν το ρόλο του διεμβολισμού και του ελέγχου ολόκληρης της Κύπρου. Την ίδια στιγμή, μετά από μια τέτοια εξέλιξη χωρίς επιστροφή θα αναγκαζόμασταν και εμείς να θεωρήσουμε τους Τ/Κύπριους ως υπηκόους τρίτης χώρας και να τους αφαιρέσουμε τις κυπριακές ταυτότητες. Οπότε προς τι αυτή η ενσωμάτωση; Η μόνη λογική που θα μπορούσε να της προσδώσει κάποιος είναι σε περίπτωση που η Τουρκία ένοιωθε ότι χάνει τον έλεγχο και την επιρροή της στα Κατεχόμενα, όμως κάτι τέτοιο δεν διαφαίνεται ούτε στο παρόν ούτε στο ορατό μέλλον, είτε χωρίς λύση κι ένα νέο αδιέξοδο, είτε με την μορφή της λύσης που προωθεί.
Με άλλα λόγια η Τουρκία αυτή τη στιγμή παίζει σε διπλό ταμπλό, είτε για μια λύση στα μέτρα της, είτε για ένα νέο αδιέξοδο και πάλι στα μέτρα της. Εξ ου και οι δηλώσεις ότι η Μόρφου δεν θα δοθεί ποτέ, ότι το εδαφικό δεν πρόκειται να πέσει κάτω του 30%, ότι οι τουρκικές εγγυήσεις αποτελούν για τους Τ/Κύπριους βασική προϋπόθεση για μια θετική κατάληξη, ότι η εκ περιτροπής προεδρία αποτελεί κόκκινη γραμμή.
Με όλα αυτά κάποιοι φτάνουν στο σημείο να αναρωτιούνται αν η Τουρκία θέλει λύση αυτή τη δεδομένη στιγμή. Κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με σιγουριά. Το σίγουρο όμως είναι ότι οι μαξιμαλιστικές της τοποθετήσεις δεν αποτελούν απλώς θέμα τακτικής στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Είναι απόρροια και του γεγονότος ότι έχει φέρει πλέον το παιγνίδι στα μέτρα της και μονά-ζυγά κερδίζει.
