του Χρήστου Χαλικιόπουλου
Νάτη και η αμερικανιά. Αυτή που βλέπαμε στους τηλεοπτικούς μας δέκτες και σταυροκοπιόμασταν γελώντας. Τεράστιες ουρές έξω από καταστήματα να αναμένουν καρτερικά, να ανοίξουν οι θύρες, για να αγοράσουν κάποιο νέο μοντελάκι της Apple. Άνθρωποι να περιμένουν αποβραδίς ή και ολόκληρα μερόνυχτα στήνοντας αντίσκηνα, για να είναι πρώτοι στη σειρά, για να προλάβουν να αγοράσουν κάτι, που οι υπόλοιποι, απλούστατα θα το πάρουν μερικές μέρες πιο μετά, Ασυνήθιστες εικόνες. Μυστήριες εικόνες. Εικόνες που βλέπουμε μόνο στα εξωτερικά ιατρεία των δημόσιων νοσοκομείων και στα κοινωνικά παντοπωλεία ή έστω, και πάντα σε μικρότερη κλίμακα στη Cyta, με το λογαριασμό του τηλεφώνου στο χέρι για να μην μας το κόψουν. Ναι, αλλά εκεί μπορεί να δικαιολογηθεί. Οι άνθρωποι πονάνε, πεινάνε ή έστω άργησαν να πληρώσουν κάποιον λογαριασμό και τρέχουν να τον πληρώσουν.
Στην περίπτωση όμως μιας τεράστιας ουράς ανθρώπων έξω από κάποιο κατάστημα ρούχων αναμένοντας τα εγκαίνια του ποιο είναι το ζητούμενο και πώς να ερμηνευτεί το φαινόμενο; Να προλάβουν τι; Καλύτερο εμπόρευμα, μεγαλύτερη ποικιλία, καλύτερες τιμές; Προφανώς όχι. Ένα κατάστημα για να επιζήσει, μέσα σε συνθήκες αδυσώπητου ανταγωνισμού, πρέπει να έχει και στη συνέχεια και τα τρία αυτά στοιχεία σε πλήρη ανάπτυξη. Προς τι λοιπόν αυτή η πολύωρη αναμονή; Προς τι αυτό το στρίμωγμα, πίσω από σκοινιά και υπό την επίβλεψη φρουρών ασφαλείας;
Κάτι άλλο αύριο θα βρεθεί. Εδώ ο homo catanalotikus φτάνει στην υπέρτατη διαστροφή του, υπερβαίνοντας το στάδιο «αγοράζω για να κάνω τη ζωή μου καλύτερη», υπερβαίνοντας το στάδιο «ψωνίζω για να κάνω τη ζωή μου πιο ευτυχισμένη». Εδώ η ευτυχία δεν ταυτίζεται απλώς με την απόκτηση του καταναλωτικού αγαθού. Δεν αγοράζεις ένα καλύτερο αυτοκίνητο για να νιώθεις πιο ευτυχισμένος ή κάποια τσάντα των χιλίων ευρώ για να είσαι πιο ιν. Εδώ απλώς περιμένεις στην ουρά για να αγοράσεις κάποιο ρούχο, κάποια φούστα κάποια μπλούζα, που παρόμοιες τους κυκλοφορούν ήδη στο παζάρι και που ασφαλώς η αγορά της δεν θα προσθέσει κάτι στο κοινωνικό σου στάτους. Περιμένεις στην ουρά για να πεις στο φίλο σου, στη φιλενάδα σου «Ήμουν κι εγώ εκεί! Περίμενα κι εγώ στην ουρά, ώρες» Κι ύστερα να περιγράψεις τη στιγμή που μπήκες, τον χαμό που έγινε… Ασφαλώς ήσουν από τους πρώτους. Στη πρώτη γραμμή κρούσης με τα τακτοποιημένα κρεμαστάρια και τα ράφια. Πέρα από τις πωλήτριες των πεντακοσίων ευρώ που τα τοποθέτησαν, πρώτα τα χέρια σου ψηλάφισαν τα υφάσματα, κοίταξαν με αγωνία τα σάιζ, τα κοψίματα και τα σχέδια. Ήταν όλα εκεί μπροστά σου, βαμβακερά, συνθετικά, μάλλινα, λινά. Τα πάντα γι’ αυτή την στιγμή. Είσαι ο πρώτος άνθρωπος που πάτησες στο φεγγάρι. Ο Λούις Άρμστρονγκ του καταναλωτισμού. Ένα μικρό βήμα για τον άνθρωπο, ένα τεράστιο βήμα για την… κατανάλωση. Είσαι εκεί στην ουρά, άρα υπάρχεις. Αποκτάς υπόσταση. Υπάρχεις για να είσαι εκεί στη ουρά να περιμένεις με τις ώρες σαν υπνωτισμένος τα εγκαίνια ενός καταστήματος ρούχων. Είσαι πελάτης, άρα υπάρχεις. Εκεί, ανάμεσα στη μοναξιά των οποίων σου. Είσαι μια τραγική φιγούρα που αιωρείται στο κενό, ενός κόσμου που έχει χάσει τον μπούσουλά του. Η ουρά της αναμονής σου δίνει υπόσταση, δίνει υπόσταση στο χώρο και στο χρόνο σου. Υπάρχεις για να περιμένεις. Αν δεν υπήρχε αυτή η ουρά, αυτό το στρίμωγμα, πιθανόν να μην έδινες καν σημασία στον προϊόν ή έστω να περνούσες κάποια μέρα που θα είχες ελεύθερη ώρα, να χαζέψεις ή να αγοράσεις κάτι. Το προϊόν είναι απλά η αφορμή. Κάτι άλλο αύριο θα βρεθεί.
Για σένα εργάστηκαν σκληρά ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι, μαρκετίστες, διαφημιστές, μέχρι να βρουν τις τρύπες του μυαλού σου και να μπουκάρουν. Τώρα είσαι υποκείμενό τους. Τρίβουν τα χέρια τους από χαρά. Τώρα, εκτός από καταναλωτής και πελάτης είσαι ταυτόχρονα, και τζάμπα διαφημιστής τους. Κάποια στιγμή πρέπει να έρθουν κάποιοι νέοι τραγικοί να γράψουν γι’ αυτή την σκοτεινή σου μοίρα στους βωμούς του καταναλωτισμού. Να γράψουν για τα πάθη σου και για τις ηδονές σου. Να γράψουν για αυτά τα νέα μυστήρια. Πριν μερικά χρόνια κάποιος νεαρός Κινέζος, πούλησε, λέει, το ένα του νεφρό για να αγοράσει κάποιο τάμπλετ. Θλιβερό. Ακατανόητο. Κάπως έτσι κι εσύ. Ίσως όχι με τόση ένταση, αλλά με την ίδια και χειρότερη διαστροφή. Να έχεις στηθεί στην ουρά και να περιμένεις, γιατί μόνο αυτή η συγκεκριμένη αναμονή σε κάνει να υπάρχεις.
