Στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια ο όρος «bullying» είναι άμεσα συνδεδεμένος με τα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού και με τη σωματική ή ψυχολογική βία που ασκείται ανάμεσα στα παιδιά. Ωστόσο στη διεθνή βιβλιογραφία εδώ και αρκετά χρόνια απαντάται ο ίδιος όρος για να περιγράψει φαινόμενα βίας μεταξύ ενηλίκων σε χώρους εργασίας. Στην Κύπρο τέτοιου είδους φαινόμενα περιγράφονται συνήθως με τους όρους «ηθική παρενόχληση» ή «επιθετικότητα στον χώρο εργασίας».
Ο εκφοβισμός μπορεί να συμβεί στον καθένα: μπορεί να ασκείται από τη διοίκηση προς έναν εργαζόμενο-στόχο ή από μια ομάδα εργαζομένων προς τη διοίκηση είτε ανάμεσα σε συναδέλφους. Ο εργασιακός «δυνάστης» επιτίθεται άμεσα ή έμμεσα σε έναν εργαζόμενο-στόχο ή σε μία ομάδα-στόχο χωρίς να υπάρχει λόγος διαμάχης με διάφορους τρόπους:
- Λεκτικές επιθέσεις
- Αλαζονική συμπεριφορά
- Αποκλεισμός του θύματος από ενημέρωση και μέσα που θα διευκόλυναν τη δουλειά του
- Απομόνωση του ατόμου-στόχου από τους συναδέλφους του
Κατηγορίες του εργασιακού δυνάστη
- Οι χρόνιοι δυνάστες: είναι άνθρωποι με έντονα στοιχεία αυταρέσκειας που στερούνται ενσυναίσθησης.
- Οι ευκαιριακοί δυνάστες: διαθέτουν ανεπτυγμένες κοινωνικές ικανότητες και μπορούν να δείξουν τον κακό τους εαυτό όταν θεωρούν κάτι τέτοιο χρήσιμο. Διαθέτουν ικανότητες χειρισμού και ιδιαίτερη ευφυΐα, γι’ αυτό και μπορούν να επιδείξουν εξαιρετική καλοσύνη αν αυτό εξυπηρετεί τους σκοπούς τους.
- Οι παροδικοί δυνάστες: χαρακτηρίζονται ως άτομα κοινωνικώς αδέξια, που ταλαιπωρούν τους άλλους χωρίς να το συνειδητοποιούν.
Το να αλλάζει ο δυνάστης πρόσωπο για ένα διάστημα είναι μέρος του παιχνιδιού, ενός παιχνιδιού που το άτομο-στόχος δεν γνωρίζει και ακριβώς αυτή η άγνοια το τοποθετεί σε μειονεκτική θέση. Οι συνέπειες για το άτομο αργά ή γρήγορα θα φανούν σε ψυχολογικό, συναισθηματικό, ακόμα και σωματικό επίπεδο: έντονο άγχος, έλλειψη κινήτρου για εργασία, απώλεια αυτοπεποίθησης, κρίσεις πανικού κ.α
Οι συνέπειες που έχει ο εργασιακός εκφοβισμός στη δουλεία είναι: αυξημένες απουσίες και αλλαγές του προσωπικού, μειωμένη παραγωγικότητα, χαμηλό ομαδικό πνεύμα, απώλεια εμπιστοσύνης κ.α
Συμπερασματικά, ο εκφοβισμός στον εργασιακό χώρο αποτελεί απειλή τόσο σε ατομικό όσο και σε οργανωτικό επιπέδο. Για τον λόγο αυτό η εργοδοσία θα πρέπει να λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για να αποφεύγονται τέτοιου είδους φαινόμενα και συμπεριφορές.
