Η ζωή των θαλάσσιων χελωνών της Κύπρου είναι στα χέρια μας. Ας τις προστατέψουμε από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
Η ζωή των θαλάσσιων χελωνών της Κύπρου είναι στα χέρια μας. Ας τις προστατέψουμε από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες.
Σε όλες τις θάλασσες του κόσμου συναντάμε επτά είδη θαλάσσιων χελωνών εκ των οποίων δύο υπάρχουν και στην Κύπρο και είναι η Καρέττα καρέττα (Caretta caretta) και η Πράσινη Χελώνα Μίδας (Chelonia mydas) 5. Ο πληθυσμός των μητέρων χελωνών της Chelonia mydas στη Μεσόγειο έχει υπολογιστεί μεταξύ 500 και 600 ατόμων, ενώ της Caretta caretta υπολογίζεται στα 5000 με 6000 άτομα 6.
Η Πράσινη Χελώνα Μίδας (Εικόνα 1) είναι μεγάλου μεγέθους χελώνα, η οποία φτάνει το μήκος των 110 cm και βάρος τα 160 κιλά, μπορεί να ζήσει πέραν των 80 χρόνων και να γεννά πέραν των 100 αβγών ανά ωοτοκία. Έχει σκούρο καβούκι με χρώμα λαδί και η κοιλιά της είναι άσπρη.
[πηγή: https://www.nwf.org/Educational-Resources/Wildlife-Guide/Reptiles/Sea-Turtles/Green-Sea-Turtle]
Η Caretta caretta (Εικόνα 2) είναι μικρότερη από τη Chelonia mydas, με μήκος περίπου 80 cm και έχει στο καβούκι της χρώμα κοκκινωπό – καφέ και στο κεφάλι της μεγάλες καφέ κηλίδες ενώ η κοιλιά της είναι κίτρινη και γεννά πέραν των 70 αβγών 5.
[πηγή: www.archelon.gr]
Η διαδικασία γέννησης των αβγών στα δύο αυτά είδη διαρκεί αρκετά και η επώασή τους γίνεται τη νύχτα κατά την αναπαραγωγική περίοδο στην ίδια παραλία που έχουν γεννηθεί οι ίδιες. Η αναπαραγωγή τους στην Κύπρο ξεκινά τον μήνα Ιούνιο σε μερικές αμμώδεις παραλίες του νησιού μας όπως η περιοχή της Λάρας -Τοξεύτρας, αλλά και οι παραλίες στην περιοχή Πόλης Χρυσοχούς – Γιαλιάς. Οι θαλάσσιες χελώνες γεννούν την άνοιξη τα αβγά τους σε τρύπες στην άμμο τις οποίες ανοίγουν οι ίδιες αρκετά μέτρα μακριά από το νερό. Επιλέγουν ένα μέρος με σχετικά μαλακή άμμο και αρχίζουν να σκάβουν με μεγάλη δεξιοτεχνία με τα πισινά τους πόδια, αφού γεννήσουν τα αβγά τους τα οποία είναι στρογγυλά και μεμβρανοειδή κλείνουν την τρύπα με τα πισινά τους πόδια και επιστρέφουν ξανά στο νερό 7. Η επώαση των αυγών γίνεται με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος και διαρκεί περίπου δύο μήνες και τα μικρά αμέσως μετά την εκκόλαψη είναι ικανά να αυτοσυντηρηθούν. Η θερμοκρασία της άμμου ρυθμίζει το ποσοστό αρσενικών και θηλυκών ατόμων που θα εκκολαφθούν. Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι θερμοκρασίες χαμηλότερες από 29 βαθμούς Κελσίου είναι πιο πιθανό να παράγουν αρσενικές χελώνες και οι υψηλότερες να παράγουν θηλυκές. Αυτό σημαίνει ότι όσο αυξάνεται η παγκόσμια θερμοκρασία, υπάρχει κίνδυνος να γεννιούνται όλο και περισσότερες θηλυκές θαλάσσιες χελώνες, δημιουργώντας ανισορροπία στον πληθυσμό και δυσκολίες στην αναπαραγωγή τους 3.
Η Διεθνής Ένωση για την προστασία της φύσης (IUCN) έχει χαρακτηρίσει 6 από τα 7 είδη θαλάσσιων χελωνών ως κρίσιμα προς εξαφάνιση. Οι περισσότεροι κίνδυνοι προέρχονται από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες 4. Ένας από τους κυριότερους λόγους εξαφάνισης των θαλάσσιων χελωνών είναι το φαινομένου του θερμοκηπίου. Αν και οι κλιματικές αλλαγές θεωρούνται φυσικό φαινόμενο, όμως μετά την συνεχή απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα κυρίως από τα εργοστάσια σε ολόκληρο τον πλανήτη, παρατηρείται αύξηση της θερμοκρασίας της Γης. Ο γρήγορος ρυθμός εξέλιξης του φαινομένου αυτού δημιουργεί ένα κλίμα ανησυχίας για το κατά πόσο θα καταφέρουν να επιβιώσουν 4.
Παράλληλα, η ρύπανση των θαλασσών έχει μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή και των θαλάσσιων χελωνών. Τα πλαστικά απορρίμματα κυριαρχούν στις θάλασσες και οι χελώνες δεν μπορούν να διακρίνουν τη διαφορά μεταξύ μιας πλαστικής σακούλας και μιας μέδουσας η οποία μπορεί αποτελεί βασικό μέρος της διατροφής τους. Οι πλαστικές σακούλες, καταναλώνονται από τις χελώνες και προκαλούν εσωτερικές εμπλοκές που τις οδηγούν σε θάνατο 4. Εκτός από τις πλαστικές σακούλες θανάσιμη απειλή για τις χελώνες αποτελούν και τα δίκτυα των ψαράδων όταν αποκόπτονται ή εγκαταλείπονται στην θάλασσα και συνεχίζουν να ψαρεύουν παθητικά, δελεάζοντας με μικρότερους οργανισμούς τις θαλάσσιες χελώνες με αποτέλεσμα να εγκλωβίζονται και να ασφυκτιούν μέχρι θανάτου 4. Επιπλέον, το περιβάλλον όπου ζουν οι θαλάσσιες χελώνες επηρεάζεται αρνητικά από την τουριστική και οικιστική ανάπτυξη της χωράς μας. Οι ομπρέλες αλλά και οι ξαπλώστρες στη θάλασσα δημιουργούν ένα αδιαπέραστο τοίχος το οποίο δυσχεράνει την πρόσβαση των χελωνών στο πίσω μέρος της παράλιας, ώστε να γεννήσουν. Παράλληλα, οι οικοδομές κοντά στην θάλασσα έχουν αυξηθεί με αποτέλεσμα τα φωτά κοντά στις παράλιες να αποπροσανατολίζουν τόσο τις ενήλικες θηλυκές χελώνες όταν βγαίνουν να γεννήσουν όσο και τους νεοσσούς να βρουν τον δρόμο πίσω στη θάλασσα 2.
Οι θαλάσσιες χελώνες της Κύπρου προστατεύονται τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση 1 αλλά και από διάφορους οργανισμούς και περιβαλλοντικές ομάδες. Συγκεκριμένα, στην περιοχή Λάρας/ Τοξεύτρας οι χελώνες προστατεύονται από τον περί Αλιείας Νόμο. Το 2003 η περιοχή Πόλης Χρυσοχούς ανακηρύχθηκε σε Παραλιακή Ζώνη Οικολογικής Προστασίας βάση της Πολεοδομικής Νομοθεσίας 7. Το Τμήμα Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (ΤΘΠ) του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών (ΤΑΘΕ) του Υπουργείου Γεωργίας και Περιβάλλοντος εφαρμόζει από το 1978 σχέδιο προστασίας των θαλάσσιων χελωνών της Κύπρου, με επίκεντρο το Σταθμό Λάρας.
Οι κυριότεροι στόχοι του σχεδίου αυτού είναι:
- Η προστασία των χελωνών.
- Η προστασία των αυγών και των μικρών χελωνών από τους φυσικούς τους εχθρούς (αλεπούδες) και τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
- Η προστασία και η διατήρηση των εναπομεινάντων αναπαραγωγικών βιοτόπων τους.
- Ο συστηματικός έλεγχος του πληθυσμού των χελωνών και της αναπαραγωγικής τους δραστηριότητας στην Κύπρο.
- Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για την προστασία και διατήρηση των χελωνών και γενικά του θαλάσσιου περιβάλλοντος 6.
Επίσης, διάφορες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, εμπειρογνώμονες και εθελοντές καταβάλλουν προσπάθειες για να βοηθήσουν θαλάσσιες χελώνες να µην παγιδεύονται στον αλιευτικό εξοπλισμό, ενώ παράλληλα βελτιώνουν και διαχειρίζονται τις θαλάσσιες περιοχές. Συγκεκριμένα, πρέπει να αποφεύγεται η ανέγερση οικοδομών σε παραλίες όπου αναπαράγονται οι χελώνες ώστε να μην καταστρέφονται οι φωλιές τους. Να μειωθούν τα απορρίμματα στις παραλίες αφού μπορεί να προκαλέσουν τραυματισμό ή ακόμη και θάνατο των χελωνών. Όσοι επισκέπτονται την περιοχή της Λάρας – Τοξεύτρας, αλλά και τις υπόλοιπες παραλίες στις οποίες παρουσιάζεται φωλεοποίηση των θαλασσίων χελωνών όπως οι παραλίες στην περιοχή Πόλις – Γιαλιά του δικτύου Ν2000, προτρέπονται όταν σκάβουν στην άμμο να ισοπεδώσουν το συγκεκριμένο μέρος προτού αποχωρήσουν από την παραλία, για αποφυγή δημιουργίας τυχόν παγίδων για τα χελωνάκια που ξεκινούν το ταξίδι τους στη θάλασσα. Επίσης, το ΤΑΘΕ, προτρέπει το κοινό που επισκέπτεται την προστατευόμενη περιοχή Λάρας – Τοξεύτρας να τηρεί την ισχύουσα νομοθεσία και τους κανονισμούς και να επιδεικνύει την αρμόζουσα περιβαλλοντική συμπεριφορά, για την προστασία των θαλασσίων χελωνών και των φυσικών οικοσυστημάτων στα οποία ζουν 7.
Συνεπώς, ο καθένας από εμάς έχει χρέος να ενημερωθεί για τους κίνδυνους των θαλάσσιων χελωνών και να εφαρμόσει τα μετρά προστασίας τους ώστε να αποτρέψει με κάθε δυνατό τρόπο την εξαφάνιση του σπάνιου αυτού είδους.
Μαθητική ομάδα:
Ιωάννα Ευδοκίου
Κατερίνα Παπασάββα
Ραφαέλα Πισιάρα
Καθηγήτρια:
Τρύφωνος Μέλπω
Βιβλιογραφία:
- Αλλαγή πλεύσης: Πως η Ε.Ε συμβάλλει στην καταπολέμηση των πλαστικών απορριμμάτων.
https://europa.eu/euprotects/our-environment/changing-tides-how-eu-helping-combat-plastic-waste_el - ΑΡΧΕΛΩΝ Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας.
https://www.archelon.gr/contents/biology.php - Η κλιματική αλλαγή διαταράσσει την αναλογία αρσενικών και θηλυκών χελωνών.
https://m.naftemporiki.gr/story/1017895 - Οι θαλάσσιες χελώνες στη Μεσόγειο.
https://www.medasset.org/el/thalassies-chelones/thalassies-chelones-sti-mesogeio/#1586333054517-c2aa9611-8f58 - Θαλάσσιες Χελώνες
http://thalassiesxelones.blogspot.com/p/blog-page_815.html - Περιβάλλον για όλους: Οι θαλάσσιες χελώνες της Κύπρου και η ανάγκη προστασίας τους.
https://kanali6.com.cy/2020/04/23/perivallon-gia-oloys-oi-thalassies-chelones-tis-kyproy-kai-i-anagki-prostasias-toys/ - Τμήμα Αλιείας και Θαλάσσιων Ερευνών.
http://www.moa.gov.cy/moa/dfmr/dfmr.nsf/All/9BC8F911D41804A742257D800046CAC1/$file/Xelones%20gr.pdf?OpenElement
