Τη θέση ότι όλα τα μέτρα και οι χαλαρώσεις, όπως και η προώθηση του εμβολιαστικού προγράμματος πρέπει να είναι στοχευμένα και με βάση στοιχεία διατύπωσε ο δρ.Κωνσταντίνος Τσιούτης.
Ο Επικεφαλής της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής μιλώντας στο SigmaLive είπε πως είναι καιρός να εφαρμοστεί ένας οδικός χάρτης τον οποίο θα ακολουθούμε ως κοινωνία.
Μεταξύ άλλων ο δρ.Τσιούτης μέσω της σελίδας «Ας το συζητήσουμε είναι ΑΠΛΟ» εξέφρασε την άποψη πως τα δεδομένα μας δείχνουν το δρόμο, όχι αυτό που επιλέγουμε να δούμε.
«Έχω αναφέρει επανειλημμένα ότι η πανδημία αλλάζει φάσεις και μαζί πρέπει να αλλάζουμε και εμείς. Αυτό δεν σημαίνει ότι παραδινόμαστε στη δίνη της πορείας της, αλλά προσαρμοζόμαστε στα νέα δεδομένα και προσπαθούμε, με διάφορα – και συχνά καινοφανή μέσα, να ορίσουμε εμείς την πορεία. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου, αντί να ερμηνεύσουμε τα δεδομένα μας αντικειμενικά και σωστά, ώστε να παρέμβουμε όπου χρειαζόταν για να διατηρήσουμε το στόχο μας, επιλέξαμε να βασιστούμε σε στοιχεία που θα εξυπηρετούσαν τις επιλογές μας.
Όλοι μας θέλουμε να τελειώσει η πανδημία και να επιστρέψουμε στην προ-πανδημική ζωή μας – είναι όμως αυτό εφικτό; Είναι ρεαλιστική προσέγγιση; Και δεν αναφέρομαι μόνο στα απρόοπτα της πανδημίας, όπως τις νέες παραλλαγές που συνεχώς εμφανίζονται, αλλά και σε θέματα που θα μπορούσαμε – θα έπρεπε – να μας είχαν κινητοποιήσει εγκαίρως στην κατεύθυνση της πρόληψης», είπε.
Συνέχισε λέγοντας ότι «δεν θα επεκταθώ στη σημασία του επιτεύγματος του εμβολιασμού κατά του SARS-CoV-2. Το μεγαλύτερο εμβολιαστικό πρόγραμμα στην ιστορία της ανθρωπότητας, αποδεδειγμένα έσωσε και συνεχίζει να σώζει ζωές. Θα αναφερθώ όμως στα δεδομένα, τα οποία έδειχναν μείωση μεν της μετάδοσης με τον εμβολιασμό, αλλά όχι αποστειρωτική ανοσία.
Δεδομένα τα οποία είχαμε στη διάθεσή μας από τους πρώτους κιόλας μήνες των εμβολιασμών, τα οποία, αν βάζαμε στην εξίσωση μαζί με τις χαλαρώσεις που έρχονταν, την αυξημένη κινητικότητα, τις αυξημένες επαφές, την πιθανότητα έκπτωσης της ανοσίας, τις νέες παραλλαγές (ομολογουμένως οι πρώτες κλινικές δοκιμές έγιναν πριν την επέλαση της παραλλαγής Άλφα – όμως η Άλφα επικράτησε ήδη τον πρώτο μήνα έναρξης του εμβολιαστικού προγράμματος και οι κλινικές δοκιμές που ακολούθησαν είχαν και στοιχεία με Άλφα), θα μας έδειχναν το αυταπόδεικτο: ότι τα εμβόλια από μόνα τους, δεν θα έφταναν να ανακόψουν την αυξημένη μετάδοση που αναμέναμε τους επόμενους μήνες».
Η «εξίσωση» μέτρα
Ο δρ.Τσιούτης είπε πως «μέσα σ’αυτό το συρφετό δεδομένων, δηλώσεων, απόψεων και αντιμαχόμενων πλευρών, υπάρχει μία σταθερά που μας συνοδεύει από την πρώτη κιόλας μέρα της πανδημίας COVID19. Μία δέσμη μέτρων, που, ανεξαρτήτως ατόμου, ανοσολογικής κατάστασης, χώρου, δραστηριότητας, γεωγραφικής περιοχής, παραλλαγής, άποψης ή πεποίθησης, έχει αποδείξει την αξία της στην πρόληψη της μετάδοσης. Πρόκειται για απλά μέτρα, όπως τα μέτρα ατομικής προστασίας και η αποστασιοποίηση, τα οποία, όσο κι αν μας προκαλούν ενίοτε δυσφορία, έχουμε προσαρμόσει την καθημερινότητά μας σ’αυτά. Αυτά τα μέτρα, που δεν είναι ιδιαίτερα παρεμβατικά, που έχουν μικρό κόστος σε σχέση με το όφελος, είναι αυτά που τελικά μας ένωσαν».
«Συμπληρωματικά των άλλων μέτρων και του εμβολιασμού, αποτελεσματικά επειδή στοχεύουν στην πρωταρχική πηγή της πανδημίας, τη μετάδοση, είναι τα όπλα που θα πρέπει να κρατήσουμε για όσο χρειαστεί και δεν αποτελούν μέσο διαπραγμάτευσης».
«Κι όμως είδαμε κράτη και άτομα (μεταξύ των οποίων και μέλη της επιστημονικής κοινότητας) να διακηρύττουν το τέλος της πανδημίας ήδη από το καλοκαίρι του 2021 και να προχωρούν σε βεβιασμένη άρση, ακόμα και των πιο απλών μέτρων προστασίας. Είδαμε πολιτικές φιγούρες να βάζουν στην άκρη τους επιστημονικούς συμβούλους που έσπευδαν να μετριάσουν τις υπεραισιόδοξες δηλώσεις. Και ακολούθησε το σφοδρό κύμα της Δέλτα, που εκτόξευσε τον αριθμό των θυμάτων της πανδημίας (να θυμίσω ότι πριν μας κτυπήσει, καταγράψαμε με ανατριχιαστική λεπτομέρεια τις επιπτώσεις του κύματος Δέλτα στην Ινδία, κι όμως πάλι ούτε αυτά τα δεδομένα ήταν αρκετά για να αναθεωρήσουμε χρονοδιαγράμματα και να ενισχύσουμε την ετοιμότητά μας).
Και ακολούθησε το κύμα Όμικρον, το οποίο ήδη βιαστήκαμε να ονομάσουμε ήπιο (παρά τους δείκτες ρεκόρ σε επιπτώσεις υγείας, σε νοσηλείες, θανάτους και τις – λίγες ομολογουμένως – αντικειμενικές μελέτες που δείχνουν την πραγματική βαρύτητα της νόσου Όμικρον) και, για άλλη μία φορά, έδωσε βήμα σε θεωρίες περί επικείμενου τέλους της πανδημίας», ανέφερε.
«Για μένα, το 2021 αντιπροσωπεύει ένα από τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα στην ιστορία μας ότι, ο άνθρωπος αδυνατεί να αντιληφθεί τη σημασία της πρόληψης. Το 2021 ήρθε να μας θυμίσει ότι, οι μηχανισμοί και οι θεωρίες ετοιμότητας των προηγούμενων ετών, με κύριες αφορμές τη γρίπη του 2009 και τις επιδημίες κορωνοϊών SARS και MERS, δεν ήταν αρκετά για να αναχαιτίσουν την υγειονομική κρίση που ξεκίνησε το 2019 και που μάλλον θα μας απασχολεί για πολλά έτη ακόμα. Και για να είμαι ξεκάθαρος, η πανδημία, στη μορφή που τη ζήσαμε έως τώρα, μπορεί να τελειώσει μέσα στα επόμενα 1-2 έτη. Μπορεί και να τελειώσει όντως με το κύμα Όμικρον, αν και η αντικειμενική και σφαιρική ερμηνεία των δεδομένων δείχνει ότι έχουμε δρόμο ακόμα να διανύσουμε.
Η πανδημία ως υγειονομική κρίση, θα μας απασχολεί για πολλά χρόνια ακόμα, λόγω των δευτερογενών επιπτώσεών της: κόπωση των υγειονομικών, επιφόρτιση του συστήματος υγείας και των δομών δημόσιας υγείας, καθυστερήσεις σε σοβαρές διαγνώσεις, έξαρση μεταβολικών και καρδιαγγειακών νοσημάτων που είτε παραμελήθηκαν ή έμειναν αδιάγνωστα, ψυχολογικές προεκτάσεις της πανδημίας και των μέτρων, μετα-COVID ασθενείς και σχετικές χρόνιες καταστάσεις, επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών, και πολλά άλλα. Θα έρθει λοιπόν η ώρα που θα αναρωτηθούμε και θα έχουμε αρκετά δεδομένα για να αναλύσουμε αντικειμενικά, πόσα από αυτά θα μπορούσαμε να είχαμε προλάβει, εάν οι περιβόητοι μηχανισμοί, είχαν όντως τη στήριξη που απαιτούνταν».
Καταληκτικά ο δρ.Τσιούτης ανέφερε ότι «το κείμενο αυτό δεν έχει σκοπό να προκαλέσει φόβο, ούτε να ασκήσει κριτική. Όλοι, μαζί, βαδίζουμε σε αχαρτογράφητα νερά. Όλοι, μαζί, μαθαίνουμε στην πορεία. Το ζήτημα είναι να καταλάβουμε ότι, ακριβώς επειδή προχωρώντας μαθαίνουμε, παράλληλα με τον καταιγισμό της πληροφορίας που δεχόμαστε καθημερινά, η ορθολογική προσέγγιση είναι να συνεργαστούμε σήμερα, ώστε να φτάσουμε με ασφάλεια στο αύριο, κυριολεκτικά.
Ας ξεπεράσουμε λοιπόν τον τεχνητό διχασμό της κοινωνίας μας σε ομάδες ή σε στρατόπεδα, κι ας αγνοήσουμε τις απόπειρες πολιτικοποίησης του αναφαίρετου και αδιαπραγμάτευτου δικαιώματος όλων στην υγεία. Και για να καλύψω εν συντομία τους όρους της ανοσίας αγέλης και της ενδημικότητας: οι ερμηνείες που μπορούν να δοθούν στους όρους αυτούς είναι πολλές, οι θεωρίες και οι εκτιμήσεις ακόμα περισσότερες, όμως η ουσία είναι μία: δεν θα ξέρουμε ότι, ή αν, βρισκόμαστε εκεί, μέχρι να φτάσουμε».
«Ας το αποδεχτούμε λοιπόν, πριν βιαστούμε να ενδώσουμε σε άλλη επιπολαιότητα: η πανδημία είναι ιατρική και κοινωνική κρίση. Και το τέλος της πανδημίας θα έρθει μόνο όταν, η ιατρική που συνεχώς εξελίσσεται και η κοινωνία μας ως σύνολο, το καταφέρουμε».
