Το Λύκειο Αγίου Νεοφύτου συμμετέχει στο πρόγραμμα Νέοι Δημοσιογράφοι για το περιβάλλον
Η απώλεια της βιοποικιλότητας είναι από τα κρισιμότερα περιβαλλοντικά ζητήματα που αντιμετωπίζουμε ανά το παγκόσμιο και η όξυνση της οφείλεται κυρίως στην κλιματική αλλαγή, την ρύπανση, αλλά πρωτίστως στις αλόγιστες ανθρώπινες δραστηριότητες που αποτελούν αιτία γέννησης όλων των περιβαλλοντικών απειλών. Ένα οικοσύστημα θα λέγαμε πως έχει την μορφή ενός πύργου Τζέγκα. Όσα πιο πολλά κομμάτια αφαιρούνται από αυτόν, τόσο πιο ασταθής γίνεται. Έτσι και σε ένα οικοσύστημα, όταν αρχίζουν ορισμένα είδη να εξαφανίζονται, η αλυσίδα γίνεται σταδιακά όλο και πιο ευμετάβλητη μέχρι που μπορεί να φτάσει και στο σημείο να καταστραφεί ολοσχερώς.
Η Κύπρος και ο ιδιόμορφος της ενδημισμός
Η Κύπρος είναι νησί της Μεσογείου και παρά το μικρό της μέγεθος, έχει μια μοναδική, πλούσια βιοποικιλότητα με ένα αρκετά υψηλό ποσοστό ενδημισμού που οφείλεται στο νησιώτικο της περιβάλλον, και την γεωγραφική της απομόνωση. Η εκπληκτική χλωρίδα της Κύπρου αποτελείται συνολικά από πέραν των 1.920 καταγραμμένων φυτών όπου τα 143 αποτελούν ενδημικά είδη. Ωστόσο, αυτή η αφθονία των ειδών που παρατηρείται στο νησί διακυβεύεται από διάφορες απερίσκεπτες ενέργειες των ανθρώπων όπως για παράδειγμα η ρύπανση του περιβάλλοντος, η υπεραλίευση, η αυξημένη θήρευση, η υποβάθμιση ξεχωριστών οικοτόπων όπως είναι τα δάση, αλλά και η άγνοια για την σημαντικότητα που έχει αυτή η ποικιλία έμβιων όντων για τον πλανήτη καθώς και για τη δική μας διαβίωση. Επιπρόσθετα, η αστικοποίηση έρχεται να επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Με τον τουρισμό να αυξάνεται ολοένα και περισσότερο, υπάρχει πλέον τεράστια ζήτηση για ανάπτυξη του στη ξηρά (υποδομές, χώροι εστίασης και αναψυχής κλπ.) έτσι αρκετοί βιότοποι καταστρέφονται και θέτονται σε κίνδυνο.
Η χερσόνησος του Ακάμα
Η χερσόνησος του Ακάμα βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της Κύπρου και έχει έκταση περίπου 230 τ.χλμ. Είναι από τις πιο εξαίρετες και ελκυστικές περιοχές του νησιού με άγρια φυσική ομορφιά και ένα μοναδικό φυσικό τοπίο. Μάλιστα, όλοι σχεδόν οι γεωλογικοί σχηματισμοί της Κύπρου εμφανίζονται εκεί. Αποτελείται από περίπου 530 διαφορετικά είδη φυτών από τα οποία 36 είναι ενδημικά όπως η κυπριακή τουλίπα (Tulipa cypria) που αποτελεί πλέον ένα απειλούμενο είδος φυτού. Πέραν της χλωρίδας, ο Ακάμας φιλοξενεί γύρω στα 170 διαφορετικά είδη πτηνών λ.χ. το περτικοσιάχινο και ο πετρίτης και προστατεύει περισσότερους από 200 τύπους οικοτόπων. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η προστατευόμενη περιοχή «Λάρα-Τοξεύτρα» που φιλοξενεί τους σημαντικούς αναπαραγωγικούς βιότοπους των δύο ειδών θαλάσσιων χελωνών, Caretta caretta και Chelonia mydas οι οποίες επίσης απειλούνται. Επιπλέον ο Ακάμας είναι μία από τις 63 περιοχές της Κύπρου που εντάσσονται στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 το οποίο προστατεύει κατά προσέγγιση το 50% της χερσονήσου. Συγκεκριμένα, το δίκτυο θωρακίζει 168 είδη χλωρίδας και πανίδας καθώς και 25 βιότοπους.
Το Τοπικό Σχέδιο του Ακάμα (ΤΣχΑ)
Το ΤΣχΑ είναι ένα ζήτημα το οποίο συζητείται εδώ και 35 χρόνια χωρίς όμως να εμφανίζει κάποια ουσιαστική και οριστική απόφαση λόγω του ότι κάθε χρόνο ειπώνονται σχέδια που διαφέρουν αν όχι εντελώς, αρκετά θα λέγαμε, από αυτά που είχαν ειπωθεί τον προηγούμενο χρόνο. Σε άρθρο του Terra Cypria, ο κ. Χριστόφορος Παναγιώτου ανέφερε πως για μια τόσο σημαίνουσα περιοχή θα αναμενόταν ένα σχέδιο το οποίο θα είχε ως κύριο προτέρημα την προστασία και την ανάδειξη του φυσικού της πλούτου καθώς και την αειφόρο ανάπτυξη, νοουμένου πως θα εισακούονταν και οι τοπικές ανάγκες της περιοχής αλλά και τα αναπτυξιακά δικαιώματα των ατόμων. Αντιθέτως, το προτεινόμενο ΤΣχΑ, δηλώνει ο κ. Παναγιώτου, συμπεριλαμβάνει πρόνοιες οι οποίες αντιτάσσονται με τις αρχές της βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης ενώ οι ρυθμίσεις και οι λύσεις δεν είναι ακόμα σαφείς.
Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη τις διάφορες πρόνοιες και πολιτικές που εισάγονται εντός του ΤΣχΑ, είναι εμφανές πως βρίσκονται σε ολοσχερή αντίθεση με τους όρους εντολής που είχαν τεθεί αρχικά. Μερικές επίφοβες προτάσεις του Τοπικού Σχεδίου συμπεριλαμβάνουν:
- Λατομική Ζώνη στην Ανδρολύκου η οποία αποτελεί κίνδυνο τόσο για το περιβάλλον και τη προστατευόμενη περιοχή του Natura 2000 όσο και για την κοινότητα της Ανδρολύκου.
- Μεμονωμένη κατοικία σε απόσταση μέχρι 500μ από τα όρια ανάπτυξης.
- Νέα Τουριστική ζώνη στην Ίνεια η οποία θα λειτουργήσει και ως δεύτερος πυρήνας ανάπτυξης εκτός του ήδη υπάρχοντος πυρήνα της κοινότητας.
- Επισκέψιμο αγρόκτημα το οποίο θα περιέχει υποδομές διαμονής, αθλητικές εγκαταστάσεις, χώρους λιανικού εμπορίου κλπ.
Αυτές και άλλες πολλές προτάσεις είναι ακόμα συζητήσιμες αλλά ευτυχώς όχι οριστικές
Εντούτοις η διαχείριση του θέματος δεν είναι εύκολη υπόθεση. Αυτό που ζητούν εδώ και τόσα χρόνια οι κοινότητες και οι εμπλεκόμενες περιβαλλοντικές οργανώσεις είναι να βρεθεί μια «χρυσή τομή» ανάμεσα στην διατήρηση και προστασία του τόσο εξαίρετου φυσικού τοπίου και τα αναπτυξιακά δικαιώματα των τριγύρω κοινοτήτων. Προς το παρών φαίνεται ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα για τον Ακάμα αφού κάποιες από αυτές τις προτάσεις επανεξετάζονται. Σε νεότερες μελέτες, το ΤΣχΑ υπόσχεται ότι θα διασφαλίζει καλύτερα τη διατήρηση των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 και γενικότερα την προστασία του φυσικού και ημι-φυσικού περιβάλλοντος της Χερσονήσου καθώς και του μοναδικού της τοπίου. Έτσι θα αποτρέπεται η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη εντός της Χερσονήσου αλλά θα προωθείται καταληκτικά και η ευημερία των τοπικών κοινοτήτων. Ευελπιστούμε πως θα αποφασιστεί ένα βιώσιμο σχέδιο για τον Ακάμα και πως οι υποσχέσεις θα μετατραπούν επιτέλους σε πράξεις.
Η οικονομική ανάπτυξη σαφώς και είναι σημαντική αλλά οφείλουμε να αναλογιστούμε πως αν δεν προσπαθήσουμε ταυτόχρονα να διατηρήσουμε και την βιοποικιλότητα της περιοχής, η ανάπτυξη αυτή δεν θα είναι μακροπρόθεσμη. Έτσι, αφήνουμε πίσω τα κερδοσκοπικά συμφέροντα και συμβάλλουμε στο να βρεθούν λύσεις που να ικανοποιούν και τις δύο πτυχές αλλά πάντα με γνώμονα την προστασία του περιβάλλοντος. Η φύση κάνει πολλά για εμάς και επειδή το κάνει χωρίς να ζητά ανταλλάγματα, το εκμεταλλευόμαστε και δεν το εκτιμούμε. Γι’ αυτό απαιτείται η άμεση ευαισθητοποίηση και δράση κυρίως της νεολαίας όσον αφορά τις περιβαλλοντικές απειλές ώστε να προωθούμε και τελικά να επιτύχουμε μια βιώσιμη και αειφόρο ανάπτυξη για την κοινωνία μας.
Βιβλιογραφία:
– https://archive.cyprus-mail.com/2019/06/30/we-have-to-act-on-biodiversity-loss/
– https://city.sigmalive.com/article/2021/1/4/ta-endemika-eide-kai-upoeide-tes-kuprou/
– https://politis.com.cy/245992/article
– https://www.moa.gov.cy/moa/fd/fd.nsf/fd65_gr/fd65_gr?OpenDocument
– https://youtu.be/-608IrAFiOM?si=kWumzeL4FLvlZ-88
– https://terracypria.org/el/our-mission/protect/
– https://terracypria.org/el/the-proposed-akamas-local-plan-and-its-traps/
– https://www.sigmalive.com/
– https://limassoltoday.com.cy/
– https://pandoteira.cy
Της Σοφίας Δημητρίου – Β1
