Η συγγραφέας, με το πρώτο της αυτό βιβλίο, επιβεβαιώνει πόσο πλούσια είναι η Ελληνική γλώσσα, μα, και ταυτόχρονα τιμά και την κυπριακή μας διάλεκτο με λέξεις και ονόματα που τείνουν να ξεχαστούν. Στην προσπάθεια που θα γίνει αυτό το βιβλίο να παρουσιαστεί και στην Ελλάδα, ίσως χρειαστεί μεταφραστής 🙂
Το «ΜΝΗΜΕΣ ΣΕ ΣΕΠΙΑ», δεν μπορεί να χαρακτηριστεί με τους απλούς τύπους «ποίηση» ούτε και η συγγραφέας απλά και μόνο σαν, «ποιήτρια». Είναι κάτι περισσότερο!
Με την εικόνα και αφή και μόνο του εξωφύλλου αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης ότι αυτή την ίδια αφή θα βρει στη ψυχή της ποιήτριας. Διαπιστώνεται στο πρώτο άνοιγμα με την αφιέρωση του βιβλίου, «Σ’ αυτούς που έφυγαν…»
Διερωτάται η συγγραφέας, «πότε ανακάλυψα την ποίηση», και απαντώ εγώ ο αναγνώστης της, «ευλογία γιατί δεν το γνώριζες». Αν το γνώριζες, ίσως, λέω ίσως, και να ήθελες να προγραμματίσεις την ανακάλυψη σου, να φτιάξεις ένα «πλάνο δουλειάς». Και, πόσο κρίμα θα ήταν, δεν θα ήσουνα εσύ, με την αυθεντικότητα, γνησιότητα, καινοτομία. Όπως και η ψυχή, δεν χρειάζεται ταξιδιωτικό έγγραφο για να ταξιδεύσει, έτσι είναι και η ποίηση σου, και, ευλογημένοι εμείς να ταξιδεύσουμε μέσα στα διακόσια δύο ποιήματα σου.
Αυτές οι ψυχές δεν χρειάζονται επιμελητή και διορθωτή, αφήνονται ελεύθερες, σαν ελεύθερος είναι ο ζωγράφος, που, δεν προγραμματίζει το μείγμα των χρωμάτων του στον καμβά, αφήνει τη ψυχή να καθοδηγεί το πινέλο, έτσι και η συγγραφέας Χριστίνα Χριστοφή άφησε τη ψυχή να ζωγραφίσει με τα ψηφία της αλφαβήτα. Δεν θα τη θέλαμε, σ’ αυτό της το πρώτο βιβλίο, να ήταν εξ’ αρχής “ειδικός ερευνητής”, μα, και δεν θα την θέλουμε ούτε και στα επόμενα.
Σ’ αυτό της το ταξίδι, συνταξιδιώτες κι’ εμείς με τους κτύπους της καρδιάς της βρήκαμε μια καινούργια έννοια στον ορισμό “ποίηση” και επαλήθευση της ρήσης: «Εκεί όπου είναι η καρδιά σου, εκεί είναι και ο θησαυρός σου».
Ζάμπλουτη πρέπει να αισθάνεται η συγγραφέας, μα, πλούσιοι γίναμε κι’ εμείς διαβαίνοντας μια, μια τις «ΜΝΗΜΕΣ ΣΕ ΣΕΠΙΑ». Βρεθήκαμε εκεί, όπου «η ταβέρνα του παππού», του παππού Χριστοφή να μας κάνει η Χριστίνα τις συστάσεις με ένα παππού «με καρδιά πλατανόφυλλο», εκεί όπου, «οι αναμνήσεις να συγοψήνονται», και, «το συρτάκι που παίζει η ζωή» να είναι στη διαπασών. Και, απ’ εδώ η γιαγιά μου η Κυριακή, που στα πέριξ την φώναζαν, «η γιαγιά μου η Κκουλού», με τις «ΜΝΗΜΕΣ ΣΕ ΣΕΠΙΑ» να συνεχίζουν τις συστάσεις, και τη Χριστίνα σε πλήρη ευτυχία να κάνει την πρόποση: «Στον πατέρα μου», κι’ άλλη μια, εδώ δίπλα, «στη μάνα μου». Μια μάνα “που δεν ενόχλησε μυρμιγκάκι” και που κόβει το κρεμμύδι με χειρουργικό μαχαίρι μη και το πονέσει. Η κυρία Γιωργούλλα, που την έβλεπαν οι χωριανοί να έχει τόσο αθώα παιδική ψυχή και που, χαϊδευτικά, την φώναζαν Κοκούλλα…
Και, να, και η γιαγιά Παρθένα «με ολόμακρα τα μαύρα της μαλλιά», που στο πρόσωπο της η συγγραφέας τιμά την κάθε γυναίκα και γιαγιά, για να συγκλονίσει στο κεφάλαιο «Γυναίκες», μ’ αυτή τη μνημειώδη αναφορά: “Είναι αυτές που γέννησαν την πέτρα, τον ήλιο, το στάχυ καθώς χρυσίζει τον Αύγουστο”. Τιμή στη κύπρια μάνα, γιαγιά, σύζυγο, αδελφή, θυγατέρα, στην κάθε γυναίκα!
Κάθε βιβλίο [πρέπει να] έχει στόχο και να αφήνει κάποια μηνύματα προς τον αναγνώστη.
Μέσα από τις «ΜΝΗΜΕΣ ΣΕ ΣΕΠΙΑ», τα μηνύματα είναι και πολλά, είναι και δυνατά, είναι και κυρίως αληθινά, «μηνύματα καρδιάς», χωρίς φτιασιδώματα.
Πραγματικά αισθάνομαι θυμό, σαν διαβάζω κάποια ποιήματα ή κείμενα, που σε παραπέμπουν σε “επώνυμους” ούτω καλούμενους φιλόσοφους , διανοούμενους, πολιτικούς, όταν καταλαβαίνω ότι η πραγματική διανόηση πηγάζει από τη φιλοσοφία της ζωής των απλών ανθρώπων, όπως είναι και η Χριστίνα Χριστοφή.
Να τι μας λέει: «Δανεικά είναι τα χρόνια μας, κι’ εμείς ακάρατα ενέχειρα της ζωής… μόνο η ψυχή ζυγίζει», και μας ζητά να διερωτηθούμε, «πόσα δειλινά αφήσαμε να δειλιάσουν», κι’ αυτό, αφού κάνει μια διαπίστωση, «άμα παραβλέπεις πια να κεντάς νιόγεννα όνειρα με τα άστρα τ’ ουρανού», τότε έχασες το παιχνίδι που λέγεται, “ζωή”… Μα, πόση φιλοσοφία μπορεί να κρύβεται μέσα σ’ αυτές τις γραμμές!
Και, συνεχίζει με «Το δάκρυ του χελιδονιού», να σας παροτρύνει: «Αρχίστε να πλέκετε κόμπο την αγάπη, κόμπο την ελπίδα, κόμπο τη στοργή, τη δοτικότητα, την αλληλεγγύη, τη λύτρωση, δέστε κόμπο τη συγχώρεση και φτιάξτε μια πολύχρωμη φωλιά»…
Και, προχωρά η Χριστίνα, και καταθέτει την άποψη της. Ακούστε τον/την όταν θα σας ζητά: «Πάρε με μια βόλτα απόψε, εκεί που κάτι δεν έχει ειπωθεί… ν’ αγναντέψουμε αντάμα όσα δεν τολμήσαμε να αγγίξουμε», κάντε το! Αφού, επιμένει η Χριστίνα ότι, «Έχουν ψυχή τα βουνά, αλήθεια σας λέω, τα άκουσα μια νύχτα που συνομιλούσαν καθώς ερωτοτροπούσαν με τα μάτια της σελήνης», κάντε το κι’ εσείς, γιατί, αλήθεια, πόσο θ’ αντέξει; Σας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου στο κεφ. “Μια πεταλούδα” : «Στο θρόισμα των φτερών μιας πεταλούδας ίσα που πρόλαβα να γυρίσω το κεφάλι», και, αφού τον/την ακούσατε για μια βόλτα, δώστε και την υπόσχεση της σελ. “47” : «Θα σου χρωστάω πάντα ένα ακόμα ποίημα, για τα φεγγάρια που χάσαμε χωρίς να προφτάσουμε να χορέψουμε τον κύκλο τους»…
Εν αναμονή της υπόσχεσης της σελ. “47” : «Θα σας χρωστάω πάντα ένα ακόμα ποίημα», και μέχρι το επόμενο… Διαβάστε αυτό το βιβλίο!
«Κάμε το τζαι να με τιμάζεις», έλεγε η μακαρίτισσα η μάνα μου για κάτι που ήταν σίγουρη. Κι’ εγώ σας λέω: «Αφήστε τις ΜΝΗΜΕΣ ΣΕ ΣΕΠΙΑ να σας ταξιδεύσουν, τζαι να με τιμάζετε αν δεν σας αρέσει το ταξίδι»…
Χριστίνα Χριστοφή, ένα μεγάλο ευχαριστώ γι’ αυτό το δώρο που χάρισες σε μας και στις βιβλιοθήκες στη σειρά, «Κύπριοι Ποιητές»
Τάκης Μιχαήλ
