Ο κίνδυνος πλημμύρας είναι υπαρκτός στην Κύπρο, κυρίως σε παραποτάμιες περιοχές και εξαιτίας έντονων βροχοπτώσεων. Ο κίνδυνος πλημμυρών, προϋποθέτει την έγκαιρη οργάνωση της πολιτείας, αλλά και την κινητοποίηση των ιδίων των πολιτών με τη λήψη μέτρων αυτοπροστασίας, πέρα από τα μέτρα που λαμβάνουν οι αρμόδιες υπηρεσίες.
Αυτά είναι μερικά από τα λόγια, του εισαγωγικού σημειώματος της Πολιτικής Άμυνας που αναγνώσθηκε σε δημοσιογραφική διάσκεψη που έλαβε χώρα τη Δευτέρα 29/10 στα κεντρικά γραφεία της Πολιτικής Άμυνας.
Εκ μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, τη χαρτογράφηση του κινδύνου διεξήγαγε το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων, το οποίο όρισε και τρία επίπεδα πιθανοτήτων που είναι τα πιο κάτω:
• Πλημμύρα που επανέρχεται (στατιστικά) κάθε 20 χρόνια περίπου – το «ελαφρύ» περιστατικό
• Πλημμύρα που επανέρχεται (στατιστικά) κάθε 100 χρόνια περίπου – το «μετρίως σοβαρό» περιστατικό
• Πλημμύρα που επανέρχεται (στατιστικά) κάθε 500 χρόνια περίπου – το «πολύ σοβαρό» περιστατικό
Οι περιοχές δυνητικού κινδύνου που αναγωρίστηκαν στην ελεύθερη Κύπρο, αφορούν ποτάμιες ροές.
Διανύουμε τον δεύτερο μήνα του φθινοπώρου και ήδη με τις πρώτες καταρρακτώδεις βροχές Λευκωσία, Λεμεσός, Λάρνακα κι όχι μόνο, μετρούν τις πληγές τους.
Πιο κάτω καταγράφονται αναλυτικά όλες οι περιοχές που κινδυνεύουν δυνητικά να πλημμυρίσουν. Από αυτές αναγνωρίζονται περίπου οκτώ περιοχές που ήδη έχουν καταγράψει ζημιές.
Επεξηγήσεις τύπων πλημμυρών:
* Ταχείας απόκρισης πληµµύρα ή ταχυπληµµύρα ή αιφνίδια πληµµύρα: Είναι η πληµµύρα που εµφανίζεται και διέρχεται πολύ ξαφνικά µε ελάχιστη ή και καθόλου προειδοποίηση. Προκαλείται αµέσως µετά το πέρας µιας τοπικής καταιγίδας υψηλής έντασης, συνήθως σε εδάφη µε απότοµη κλίση (ορεινές περιοχές) και σε σχετικά µικρές λεκάνες απορροής. Αυτός ο τύπος πληµµύρας χαρακτηρίζεται από υψηλό ρυθµό ανύψωσης της πληµµυρικής στάθµης και µικρό χρόνο ειδοποίησης. Λόγω της ξαφνικής εµφάνισης και της µεγάλης ταχύτητας της ροής του νερού, οι αιφνίδιες πληµµύρες µπορεί να είναι πολύ επικίνδυνες.
**Αστική πληµµύρα (Urban flood και Pluvial flood: Αυτή προκύπτει ειδικά λόγω της απουσίας επαρκούς αποχετευτικού συστήµατος όµβριων υδάτων. Εφόσον οι ανοικτοί χώροι που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για αποθήκευση νερού είναι πολύ περιορισµένοι λόγω δόµησης, σχεδόν όλη η βροχή χρειάζεται να µεταφερθεί σαν επιφανειακό νερό ή µέσα από το σύστηµα αποχέτευσης όµβριων. Εντατική βροχόπτωση σε µεγάλα ύψη που υπερβαίνουν την παροχή σχεδιασµού του υφιστάµενου δικτύου όµβριων προκαλεί πληµµύρα. Σε συνδυασµό µε την αστική πληµµύρα είναι και η πληµµύρα κατάκλυσης από «όµβρια» (pluvial flood) που µπορεί να συµβεί σε αστικές περιοχές ή και σε αγροτικές επίπεδες περιοχές.
Σε όλη την Κύπρο οι περιοχές αυτές είναι συνολικά 22 και από αυτές οι 3 πιο κάτω βρίσκονται στην Πάφο.
Περιοχή 13: Μεσόγη, Πάφος, Χλώρακας
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα σε συνδυασμό με αστική πλημμύρα
Ο ποταµός Κοσιηνάς πηγάζει από τα υψώµατα της Μεσόγης και µε σχετικά µεγάλη κλίση (5-6%) καταλήγει στη θάλασσα (7 km κατάντι). ∆ιέρχεται από περιοχές που αναπτύσσονται οικιστικά µε σχετικά ραγδαίο ρυθµό ενώ η παραλιακή ζώνη έχει αναπτυχθεί µε ξενοδοχειακές µονάδες και τουριστικά καταλύµατα. Η κοίτη του ποταµού κατά τόπους καλύπτεται από Ζώνη Προστασίας µέσου πλάτους 30-40 m. Η σοβαρότητα των πληµµυρών της περιοχής συνεχώς αυξάνεται σε συνάρτηση µε την οικιστική ανάπτυξη εντός της πληµµυρικής περιοχής του ποταµού, και της ορµητικότητας της ροής του χειµάρρου λόγω της φυσικής του κλίσης. Εν όψη τούτου ο ποταµός αυτός θα πρέπει να µελετηθεί ώστε να ληφθούν οι απαραίτητες πρόνοιες για οµαλή παροχέτευση των πληµµυρών. Στο πολύ πρόσφατο παρελθόν έχουν σηµειωθεί πληµµύρες πολύ χαµηλής σοβαρότητας µε επαναφορά 5 χρόνια.
Περιοχή 14: Πόλη της Πάφου
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα σε συνδυασμό με αστική πλημμύρα
Ο χείµαρρος Λιµνάρκα πηγάζει από την ηµιορεινή περιοχή ΜέσαΧωριού και Άρµου και κυρίως διέρχεται από τα ανατολικά διοικητικά όρια της Πόλης της Πάφου από περιοχές που παρουσιάζουν πρόσφατα έντονη αστικοποίηση. Το τµήµα του ποταµού που ενδιαφέρει αρχίζει από σηµείο 450m ανάντι του σηµαντικού κυκλοφοριακό κόµβου επί του αυτοκινητόδροµου Λεµεσού-Πάφου και ρέει σε Ζώνη Προστασίας µέσου πλάτους 60-70m αλλά σε ορισµένες περιπτώσεις µέχρι και 20 m, µέχρι 1700 m κατάντι, στο ύψος του Παφιακού Αθλητικού γηπέδου. Από του σηµείου αυτού και για 3 km µέχρι τη θάλασσα διέρχεται από Οικιστικές και Τουριστικές Ζώνες χωρίς την ύπαρξη Ζώνης Προστασίας. Ήδη µεταξύ του κυκλοφοριακού κόµβου και του γηπέδου υπάρχουν αρκετές αναπτύξεις εµποροβιοµηχανικές και οικιστικές εντός της δυνητικής πληµµυρικής περιοχής του ποταµού. Τα τελευταία 10 χρόνια που αναπτύχθηκε η περιοχή διαµέσου της οποίας ρέει ο χείµαρρος, παρουσιάζονται προβλήµατα πληµµύρας στον κυκλοφοριακό κόµβο του αυτοκινητοδρόµου και του κόµβου παρά το Παφιακό γήπεδο και στην παραλιακή Λεωφόρο Ποσειδώνος. Πολύ Χαµηλής σοβαρότητας πληµµύρες µε επαναφορά 3 χρόνια και µέτριας σοβαρότητας µε επαναφορά 5 χρόνια έχουν και µιας ψηλής σοβαρότητας έχουν καταγραφεί. Οι ροές αναµένονται να αυξάνονται µε τη συνεχή αστικοποίηση και πιθανή ένταξη του ποταµού σαν αποδέκτη αστικών όµβριων υδάτων.
Περιοχή 21: Πόλη της Πάφου
Τύπος πλημμύρας: Ταχυπλημμύρα σε συνδυασμό με αστική πλημμύρα
Το Αργάκι του Βασιλικού στην Πάφο πηγάζει από την περιοχή Μεσόγης και διέρχεται από την Οικιστική περιοχή της ανάπτυξης της Πόλης της Πάφου προς Μεσόγη πριν καταλήξει στη θάλασσα (6500m). Πέραν του πλάτους της φυσικής κοίτης δεν προσφέρεται οποιαδήποτε Ζώνη Προστασίας, µε αποτέλεσµα οικίες και εγκαταστάσεις ∆ηµόσιας χρήσης να βρίσκονται πολύ κοντά ή µέσα στην κοίτη (π.χ Κολυµβητήριο Πάφου). Το αργάκι αν και έχει λεκάνη απορροής µικρότερη από 10 τετρ.χλµ εν τούτοις λόγω της κλίσης και της διέλευσης του από οικιστική περιοχή και Τουριστικές και Εµπορικές Ζώνες κρίνεται ορθό να ενταχθεί στις περιοχές µε πληµµύρες σοβαρού κινδύνου. Να σηµειωθεί ότι η περιοχή του κολυµβητηρίου Πάφου, χώρος συχνής και µεγάλης συνάθροισης κόσµου, έχει πληγεί από πληµµύρες τουλάχιστον 2 φορές τα τελευταία 20 χρόνια µε σοβαρές ζηµιές. Λόγω της συνεχιζόµενης έντονης αστικοποίησης αναµένεται ότι τα πληµµυρικά γεγονότα θα είναι πιο συχνά µε σοβαρές οικονοµικές συνέπειες και πιθανές επιπτώσεις στη ανθρώπινη υγεία. Το ρέµα διαθέτει κοίτη µέχρι 1.8 χλµ από θάλασσα. Συγκεκριµένα υπάρχει κοίτη µέχρι την διασταύρωση Ανδρέα Οµήρου και Σωτηράκη Μακρίδη. Από του σηµείου αυτού εισέρχεται σε καλαµιώνες (0.4 χλµ) . Από το σηµείο αυτό η ύπαρξη κοίτης ή οχετού είναι αδιευκρίνιστη. Από του σηµείου αυτού και κατάντι προς την τουριστική περιοχή Κάτω Πάφου δεν φαίνεται το αργάκι να διαθέτει κοίτη.
