του Χρήστου Χαλικιόπουλου
«Ιδού η Ρόδος! Ας διορθώσουν το λάθος κι εγώ την επόμενη μέρα θα είμαι στο τραπέζι. Να δούμε ποιος έδωσε ντιρεκτίβες ποιού» δήλωσε ο κ. Ακιντζί απαντώντας στα σχόλια περί του δημοψηφίσματος στην Τουρκία και οδηγιών από την Άγκυρα.
Αφήνουμε κατά μέρος το γεγονός ότι η αντίδραση του κ. Ακιντζί ήταν άκρως προκλητική και ας υποθέσουμε ότι «διορθώνουμε το λάθος» και αυτός επιστρέφει στο τραπέζι. Το ερώτημα είναι, να διαπραγματευτεί τι; Τι διαπραγματεύτηκε μετά την διάσκεψη της Γενεύης και μέχρι το ψήφισμα της βουλής; Κάποιες λεπτομέρειες ήσσονος σημασίας. Το κεφάλαιο της ασφάλειας και των εγγυήσεων βρίσκεται εξ ολοκλήρου στα χέρια της Άγκυρας. Ακόμη και στο θέμα της Μόρφου ο Τ/κ ηγέτης είναι περιορισμένος στο να ακολουθεί τις εντολές της Τουρκίας. Μένει το θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας, την οποία ο κ. Ακιντζί ζητά επίμονα, προσπαθώντας να την εξασφαλίσει εκ των προτέρων μέσω μιας ανακοίνωσης με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Με άλλα λόγια συντήρηση του διαλόγου, με μοναδικό ζητούμενο την εκ περιτροπής και με την Τουρκία να βάζει νέα απαράδεκτα θέματα από το παράθυρο. Πιθανόν σε αυτά τα νέα θέματα ο κ. Ακιντζί να κληθεί να παίξει τον ρόλο του «καλού μπάτσου», κερδίζοντας πόντους διαλλαχτικότητας και βεβαίως διεκδικώντας ανταλλάγματα από την δική μας πλευρά.
Επί της ουσίας, θα ήταν αφελές να πούμε ότι αιτία του αδιεξόδου στις διαπραγματεύσεις είναι το ψήφισμα της βουλής για τη μνημόνευση στα σχολεία του δημοψηφίσματος του 1950. Το άκαιρο και άσκοπο ψήφισμα ήταν απλά η αφορμή. Ένα ψήφισμα ελάχιστης σημασίας, που όσο και αν προσπαθεί να το φουσκώσει ο κ. Ακιντζί δεν μπορεί να μετατραπεί σε λόγο για διακοπή των διαπραγματεύσεων. Ας αφήσει λοιπόν κατά μέρος τις δικαιολογίες. Ας σταματήσουν επίσης μερικοί τις δηλώσεις των ίσων αποστάσεων που καλούν τους δύο ηγέτες να επανέλθουν στον διάλογο, προτρέποντας εμμέσως να υποκύψει ο Πρόεδρος και η βουλή στους τουρκικούς εκβιασμούς.
Το ψήφισμα ήταν απλά η αφορμή. Η αιτία βρίσκεται στην άρνηση της Τουρκίας να καταργηθούν οι εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα, με άλλα λόγια να χειραφετήσει τους Τουρκοκύπριους, αφήνοντάς τους να πορευτούν ελεύθερα σε ένα ευρωπαϊκό ομόσπονδο κράτος. Θα ήταν αφελές να πιστέψουμε ότι η Τουρκία είναι διατεθειμένη να απεμπολήσει την επικυριαρχία της στα Κατεχόμενα. Κάποιος θα ρωτήσει: Και τότε γιατί η πρεμούρα της για πενταμερή; Το πιθανότερο είναι ότι ανέμενε μια υποχώρηση από την δική μας πλευρά. Στόχος της, μια ερμαφρόδιτη συμφωνία, με την οποία θα παρέμενε ουσιαστικά εγγυήτρια, έστω και με κάποια αριθμητική μείωση του κατοχικού στρατού. Μια άλλη επιλογή θα ήταν οι εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα να αφορούν μόνο τη τ/κ συνιστώσα πολιτεία, πράγμα που βεβαίως θα παρέπεμπε σε δύο κυριαρχίες και άρα σε δύο κράτη.
Βεβαίως, εν αναμονή του δημοψηφίσματος του Απριλίου, ο Ερντογάν δεν δείχνει διατεθειμένος να ρισκάρει ούτε και μια φαινομενική υποχώρηση . Τουναντίον βλέπουμε ότι ακολουθεί μια τακτική ενός νέο-οθωμανικού λαϊκισμού, σκληραίνοντας ταυτόχρονα τη στάση του στο Αιγαίο, με συνεχείς και εντεινόμενες προκλήσεις. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι μετά τον Απρίλη, ανεξαρτήτως αποτελέσματος στο δημοψήφισμα, η στάση της Άγκυρας, σε σχέση με το Κυπριακό, μπορεί να αλλάξει επί της ουσίας. Η Τουρκία θεωρούσε, θεωρεί και θα συνεχίσει να θεωρεί ότι η Κύπρος αποτελεί ζωτικό της χώρο. Οι εγγυήσεις και τα επεμβατικά δικαιώματα αποτελούν μέγιστο συμβολισμό αυτής της θεώρησης. Για την Άγκυρα δεν αρκεί η επικυριαρχία επί των Κατεχομένων. Στόχος είναι η προτεκτορατοποίηση ολόκληρης της Κύπρου.
Λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα και τα μεγέθη, κάτι τέτοιο θα οδηγήσει τον Κυπριακό Ελληνισμό σε ένα καθεστώς παγίδευσης. Από την μία, η Τουρκία με νέο-οθωμανικές βλέψεις και αυταρχικές δομές. Μια Τουρκία όπου η αντίθετη άποψη σέρνεται στα μπουντρούμια. Μια Τουρκία με ανοιχτούς λογαριασμούς παντού. Και από την άλλη δύο ημι-κρατίδια τα οποία θα προσπαθούν να στήσουν κοινό κράτος, με το ένα εξ αυτών σε κατάσταση απόλυτης εξάρτησης από την Άγκυρα. Αυτό δεν είναι σενάριο για ομοσπονδία. Είναι σενάριο για μπάχαλο.
