Δρ. Πέτρος Σιβιτανίδης, Αναπληρωτής Καθηγητής του Real Estate και Διευθυντής Προγραμμάτων στην Εκτίμηση και Ανάπτυξη Ακινήτων στο Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου
Οι δείκτες τιμών ακινήτων που έχουν δημοσιευθεί από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) και το Royal Institute of Chartered Surveyors (RICS) για το τρίτο τρίμηνο του 2016 επιβεβαιώνουν ότι η αγορά ακινήτων της Κύπρου συνεχίζει την πορεία προς την ανάκαμψη. Συγκεκριμένα, ο Δείκτης Τιμών της Κεντρικής Τράπεζας δείχνει ότι οι τιμές των οικιστικών ακινήτων σταθεροποιήθηκαν σε σύγκριση με το δεύτερο τρίμηνο του 2016, αν και σε ετήσια βάση έχουν σημειώσει μια μικρή πτώση. Οι Δείκτες Τιμών του RICS καταγράφουν μικρές αυξήσεις (μικρότερες από 1%) για όλους τους τύπους ακινήτων (με εξαίρεση τις αποθήκες) τόσο σε τριμηνιαία όσο και σε ετήσια βάση. Αυτά τα δεδομένα σηματοδοτούν ότι η αγορά ακινήτων της Κύπρου συνεχίζει σταθερά την πορεία της προς την ανάκαμψη.
Η συναλλακτική δραστηριότητα στην αγορά ακινήτων σημείωσε μεγάλη αύξηση (43%) το 2016, με βάση τον αριθμό των συμβάσεων πωλήσεων που υποβλήθηκαν στο Κτηματολόγιο. Η σημαντική αύξηση της ζήτησης για ακίνητα από τους καταναλωτές και κυρίως επενδυτές το 2016 μπορεί να αποδοθεί στην ισχυρή οικονομική ανάπτυξη (2,8%) και τα προγράμματα παροχής δικαιωμάτων μόνιμης διαμονής και υπηκοότητας σε αλλοδαπούς μέσω επενδύσεων, καθώς και τα φορολογικά κίνητρα που είχαν δοθεί από την κυβέρνηση και στόχευαν ειδικά την αγορά ακινήτων. Αυτά τα κίνητρα περιλάμβαναν συγκεκριμένα μείωση των τελών μεταβίβασης κατά 50% και κατάργηση του φόρου κεφαλαιουχικών κερδών.
Το Υπουργείο Οικονομικών της Κύπρου προβλέπει τη συνέχιση της ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης το 2017 με ρυθμό που θα κυμανθεί μεταξύ του 2,5% και 3%. Στο ίδιο μήκος κύματος κινούνται και οι πιο πρόσφατες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Κυπριακή οικονομία για το 2017 με αναμενόμενο ρυθμό ανάπτυξης στο 2.5%. Αν υποθέσουμε ότι αυτός ο ισχυρός ρυθμός ανάπτυξης θα πραγματοποιηθεί, και ότι δεν θα υπάρξουν αρνητικές εξελίξεις που θα επηρεάσουν συγκεκριμένα τον τομέα των ακινήτων στην Κύπρο, η ζήτηση και η συναλλακτική δραστηριότητα θα πρέπει να συνεχίσουν να αυξάνονται το 2017. Ο ρυθμός αύξησης θα μπορούσε να είναι χαμηλότερος ή ψηλότερος από αυτόν που καταγράφηκε το 2016 λόγω δύο αντιθέτων επιδράσεων. Από τη μία πλευρά, η διακοπή των φορολογικών κινήτρων που έληξαν τον Δεκέμβριο του 2016 θα έχει δυσμενείς επιπτώσεις στον ρυθμό αύξησης της ζήτησης ακινήτων σε σύγκριση με το 2016. Από την άλλη πλευρά, καθώς η αγορά ακινήτων έχει δείξει περαιτέρω σημάδια σταθεροποίησης το 2016, η ψυχολογία και προσδοκίες των καταναλωτών και επενδυτών το 2017 θα πρέπει να είναι πιο θετικές σε σύγκριση με τον προηγούμενο χρόνο. Αυτές οι βελτιωμένες προσδοκίες θα πρέπει να συμβάλουν στην επιτάχυνση του ρυθμού αύξησης της ζήτησης για ακίνητα σε σύγκριση με το 2016.
Οι σημαντικές προκλήσεις της αγοράς περιλαμβάνουν το υψηλό ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων που περιορίζει την ρευστότητα των τραπεζικών ιδρυμάτων, και τον σημαντικό αριθμό των ακινήτων που έχουν περιέλθει στην ιδιοκτησία των τραπεζικών ιδρυμάτων ως αντάλλαγμα για την διαγραφή χρεών (debt-to-asset swaps). Ωστόσο, σε σχέση με το τελευταίο, οι τράπεζες αναμένονται να διαχειριστούν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία με σύνεση και ευαισθησία όσον αφορά στις πιθανές επιπτώσεις των ενεργειών τους στην αγορά ακινήτων. Επιπλέον, το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων δανείων αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται σταδιακά με τη συνέχιση της οικονομικής ανάπτυξης και την αύξηση του εισοδήματος των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, η οποία θα βελτιώσει την ικανότητα εξυπηρέτησης των χρεών τους.
Εν ολίγοις, η αγορά ακινήτων της Κύπρου συνεχίζει σταθερά την πορεία της προς την ανάκαμψη, ενώ η ζήτηση ακινήτων και ο όγκος των συναλλαγών αναμένονται να συνεχίσουν να αυξάνονται το 2017, εφόσον η οικονομία συνεχίσει την ανοδική της πορεία και δεν θα υπάρχουν εξελίξεις, είτε τοπικά είτε σε παγκόσμιο επίπεδο, που θα την επηρεάσουν αρνητικά.
