Από τον ανταγωνισμό στη συνεργασία για την αντιμετώπιση της κρίσης

loyizaτης Λουίζας Πιερίδου

Το θέμα του ανταγωνισμού και της συνεργασίας έχει προκαλέσει πάρα πολλές συζητήσεις ανάμεσα σε γονείς, εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους, ερευνητές κ.α. Το ανταγωνιστικό πνεύμα δυστυχώς καλλιεργείται και από το εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και από την οικογένεια. Το σχολείο έχει χάσει τον παραδοσιακό του ρόλο και έχει γίνει ανταγωνιστικό αφού οι σύγχρονες κοινωνικοοικονομικές εξελίξεις ενισχύουν το ρόλο του στην κατανομή του κοινωνικού στάτους και της επαγγελματικής αποκατάστασης.

Εκπαιδευτικοί αλλά και γονείς προωθούν και ενδυναμώνουν την ανταγωνιστική διάθεση των παιδιών τους αφού πιστεύουν ότι στην κοινωνία θα επιβιώσουν οι καλύτεροι. Από τη μια ο ανταγωνισμός είναι απαραίτητος και υπό ορισμένες συνθήκες μπορεί να βελτιώσει την απόδοση και την ευτυχία των ανθρώπων. Από την άλλη όμως ενισχύει το άγχος, επηρεάζει αρνητικά την απόδοση και την αυτοεκτίμηση και οδηγεί στην παραίτηση και απόσυρση του ατόμου. Δεν είναι τυχαίο το ότι αν τα παιδιά αφεθούν ελεύθερα να επιλέξουν θα προτιμήσουν τη συνεργασία στις σχολικές τους εργασίες και όχι τον ανταγωνισμό.

Οι άνθρωποι από τη φύση τους είναι κοινωνικά όντα και επομένως η συμβίωσή τους, αλλά και η δομή της κοινωνίας τους είναι δομημένη πάνω στη συνεργασία και όχι στον ανταγωνισμό. Οι σύγχρονες κοινωνίες στηρίζονται στη συνεργατική αντιμετώπιση των προβλημάτων μέσα από την ποικιλία κατανομής και  εξειδίκευσης της εργασίας. Ακόμη και σε περιπτώσεις έντονου ανταγωνισμού κοινωνικών υποομάδων (οικονομικός ανταγωνισμός, αθλητικές ομάδες, διεθνής συγκρούσεις κ.α.) η συνεργασία μέσα στην υποομάδα αποτελεί προϋπόθεση για την επιτυχία.

Η ταχύτητα σκοτώνει

Σκοπός της σύγχρονης οικογένειας είναι να βοηθήσει το παιδί να ενταχθεί ομαλά στην κοινωνία ως ενεργός και δημοκρατικός πολίτης. Για να γίνει αυτό πρέπει και η ίδια η οικογένεια ως ομάδα να λειτουργεί δημοκρατικά και συνεργατικά. Σύμφωνα με τον Χαραλάμπους (1996) τα χαρακτηριστικά μιας τέτοιας ομάδας είναι:

  • Κοινοί και σαφείς στόχοι για να συνεργάζονται όλα τα μέλη για την υλοποίησή τους.
  • Αλληλεπίδραση ανάμεσα στα μέλη. Όσο υπάρχει αμοιβαία επίδραση ανάμεσα στα μέλη και πολλά κανάλια επικοινωνίας τόσο πιο δημοκρατική και οργανωμένη είναι η λειτουργία της ομάδας.
  • Αλληλεξάρτηση των μελών η οποία οδηγεί στη συμβολή και ενεργοποίηση όλων των μελών ώστε να επιτευχθούν οι κοινοί στόχοι.
  • Κοινές στάσεις και αξίες. Όσο περισσότερες είναι τόσο μεγαλύτερη είναι η ενότητα και η συνοχή στην ομάδα.
  • Ικανοποίηση των αναγκών όλων των μελών ώστε τα μέλη να οδηγούνται στην αυτοπραγμάτωση. Όσο μεγαλύτερη είναι η ικανοποίηση των αναγκών των μελών τόσο πιο ομαλή και αποδοτική είναι η λειτουργία της ομάδας.

Η κρίση στην κοινωνία, στην οικογένεια και στην οικονομία δείχνει πως τα παιδιά πρέπει να αποκτούν κοινωνικές και προσωπικές δεξιότητες με τις οποίες θα υποστηρίζουν και θα υπηρετούν από τη μια τις προσωπικές τους επιθυμίες αλλά από την άλλη θα συνεργάζονται για τη μέριμνα της οικογένειάς τους και την πρόνοια της κοινότητάς τους. Και όπως πολύ σωστά αναφέρει ο Κοτζαμάνης (2012), η δεξιότητα που θα κάνει το σημερινό άνθρωπο να επιβιώνει είναι αυτό ακριβώς: Η δυνατότητά του να συνεργάζεται και να χαίρεται τη συνεργασία. Ο ανταγωνισμός δημιουργεί ανθρώπους που είναι ευάλωτοι στις κρίσεις.

 

Support Local Business