16.9 C
Paphos
Friday, March 29, 2024

Όταν η χυδαιότητα προσπαθεί να κάνει κρότο

χρηστος χαλικιοπουλοςτου Χρήστου Χαλικιόπουλου

Το Charlie Hebdo «ξαναχτύπησε». Αυτή τη φορά σατιρίζοντας τον φονικό σεισμό στην Ιταλία παρομοιάζει τα θύματα του σεισμού με λαζάνια!. Το Αματρίτσε, μια από τις πόλεις που επλήγησαν, είναι γνωστή ως η γενέτειρα των ζυμαρικών αματριτσιάνα. Το επίμαχο σκίτσο που και πάλι προκάλεσε σωρεία διαμαρτυριών και αντιδράσεων, έχει τίτλο «Σεισμός α λα ιταλικά» και παρουσιάζει έναν άντρα και μια γυναίκα σε κακή κατάσταση με τον άντρα να λέει «πένες με σάλτσα ντομάτα» η γυναίκα να απαντά «πένες ογκρατέν» και δίπλα ένα κτίριο το οποίο έχει καταρρεύσει και μέσα στα χαλάσματα φαίνονται τα πόδια των θυμάτων, τα οποία κατά το περιοδικό χαρακτηρίζονται ως λαζάνια. Είναι γνωστό ότι η τακτική του εν λόγω περιοδικό είναι να τραβά την πρόκληση στα άκρα και μέσω αυτής της πρόκλησης προσπαθεί να κάνει αισθητή την παρουσία του μηνύματος το οποίο υποτίθεται προσπαθεί να εκπέμψει. Κάποτε υπάρχει μήνυμα κάποτε δεν υπάρχει. Στο εν λόγω σκίτσο υπάρχει μόνο χυδαιότητα. Χυδαιότητα χοντροκομμένη.

Πριν μερικούς μήνες σχολιάζοντας το περιβόητο σκίτσο της Charlie Hebdo για τον μικρό Αϋλάν σημειώναμε ότι κάπου οι άνθρωποι του εν λόγω περιοδικού έχουν χάσει την μπάλα.

Η ταχύτητα σκοτώνει

Τα πάντα έχουν ένα όριο, έτσι ακριβώς όπως η ελευθερία η δική μου έχει όριο την ελευθερία του άλλου, έτσι και η σάτιρα πρέπει να έχει κάποια αυτό-όρια, κυρίως αν δεν θέλει να εκπέσει στο μάρκετινγκ της πρόκλησης μέσω της χυδαιότητας. Η σάτιρα είναι τέχνη, είναι λόγος επαναστατικός, είναι μήνυμα που πυρπολεί με τον τρόπο του την όποια εξουσία και αναδεικνύει την αλήθεια που βρίσκεται πίσω από τα γεγονότα, δεν είναι πλακίτσα και σόκιν ανέκδοτο μεταξύ συμμαθητών. Η σάτιρα ασφαλώς δεν πρέπει να λογοκρίνεται, όμως κάπου πρέπει να υπάρχουν τα αυτό-όρια, οι εσωτερικές της ισορροπίες, διαφορετικά καταντά μια μαλακία.

Είναι σημαντικό να πούμε ότι μετά την πολύνεκρη επίθεση τον Γενάρη του 2015 η ζωή του περιοδικού αλλάζει. Το παιγνίδι γίνεται πλέον υπό διαφορετικούς όρους, αφού καταφτάνουν και πολλά εκατομμύρια ευρώ από δωρεές υποστηρικτών από όλον τον κόσμο, αλλά και από τον πολλαπλασιασμό του τιράζ του. Ταυτόχρονα, μεταξύ των ανθρώπων του περιοδικού ξεσπούν διαμάχες, ακολουθούμενες από αποχωρήσεις συντακτών και κατηγορίες για αδιαφάνεια και αυταρχικότητα εναντίον της νέας διεύθυνσης. Σε ανοιχτή επιστολή που δημοσιεύεται στη Μοντ γίνεται λόγος για «δηλητηριασμένα εκατομμύρια».

Η πορεία του Charlie Hebdo είναι ένα καλό παράδειγμα για την μελέτη του παράγοντα της πρόκλησης που εξαντλείται στο επίπεδο του επιφαινόμενου. Ένα περιοδικό που από πρωτοποριακή συνάθροιση σκιτσογράφων, γεννημένη από τον Μάη του 68, κατέληξε σε χυδαίο χιούμορ για τους νεκρούς ενός σεισμού. Μια προκλητική μπαρούφα με στόχο τη δημοσιότητα. Κι αυτό ασφαλώς έχει να κάνει και με την τέχνη γενικότερα.

Για παράδειγμα, τις προάλλες κάπου διάβαζα για κάποια νεαρή Ρωσίδα εικαστικό που κάνει «τέχνη» λέει, ερωτοτροπώντας γυμνή καβάλα σε προτομές και αγάλματα όπως του Πούσκιν ή του Λένιν. Θέλει, λέει, να ζωντανέψει κάποια μνημεία και να μην μείνουν χωρίς αγάπη ή την προσοχή των πολιτών ακόμα και την σεξουαλική. Αναφερόμενη μάλιστα στον Λένιν τον χαρακτηρίζει ως τρελά ερωτικό, γιατί κρατάει κόκκινη σημαία, είναι καραφλός και έχει μια κλασική φαλλική όψη. Τρίχες κατσαρές. Προφανής και φτηνός ο λόγος που το κορίτσι φωτογραφήθηκε ξεβράκωτο να αυτοϊκανοποιείται στο κούτελο του Λένιν και δεν είναι άλλος πέρα από την δημοσιότητα μέσω της πρόκλησης. Καβάλησε λοιπόν την προτομή του Λένιν, ξέσπασε σάλος και αμέσως η είδηση έκανε το γύρο του κόσμου. Διαφορετικά, το πιθανότερο ήταν να μην την ξέρει ούτε η μάνα της. Εδώ η συνταγή της επιτυχίας περνά μέσω της σεξουαλικής πρόκλησης. Στην περίπτωση του Charlie Hebdo αυτό έγινε μέσω της θρησκευτικής προσβολής, με τα σκίτσα του Μωάμεθ ή κατόπιν μέσω της χυδαιολογίας για τα πνιγμένα προσφυγόπουλα από τη Συρία και τώρα για τα θύματα του σεισμού στην Ιταλία. Και ασφαλώς, προς αποφυγή όποιας παρεξήγησης, σε καμία περίπτωση δεν μιλάμε για λογοκρισίες και διάφορες άλλες απαγορεύσεις, αλλά για την ανίχνευση του πότε ο κρότος είναι απλώς από πορδές.

Support Local Business

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ