21.9 C
Paphos
Thursday, March 28, 2024

Συνεχίζεται η πώληση εισιτηρίων για την όπερα Don Giovanni

Κανένας άλλος λυρικός ήρωας δεν έχει απεικονιστεί και ψυχολογικά μελετηθεί περισσότερο από τονDon Giovanni, ένα πραγματικό μύθο της σύγχρονής εποχής.


Από τον 17ο αιώνα και μετά, ή ακόμα και νωρίτερα, αφού πολλοί κριτικοί λογοτεχνίας εντοπίζουν αναφορές στο έργο του Ovid Ars Amandi, υπάρχουν αμέτρητοι συγγραφείς, κωμικοί, μουσικοί και φιλόσοφοι που αφιέρωσαν ένα σημαντικό μέρος της δουλειάς τους, με πολλή ή λίγη επιτυχία, στον DonGiovanni. O Gabriel Tellez, περισσότερο γνωστός με το λογοτεχνικό του ψευδώνυμο Tirso de Molin, οOnofrio Giliberto καθώς και οι Giacinto Andrea Cicognini, Dorimon, De Villiers, Rosimond, Molière,Corneille, Shadwell, Biancolelli, Melani, Scarlatti, Puskin, Dargominskji, Baudelaire, Byron, Lavedan,Hoffmann, Grabbe, Lenau, Merimée, Kierkegaard, Apollinaire, Zorilla, Dumas, Milosz, Flaubert, Shaw,Tolstoi και πιο πρόσφατα οι Saramago, Baricco, Brancati, Luzi, Stravinskji, Saura, Leven, για να αναφέρω τους πιο διάσημους. Γιατί ο Mozart αποφάσισε να στραφεί σε μια ιστορία τόσο γνωστή στο κοινό, μια ιστορία που πολλοί από τους συναδέλφους του – Tritto, Gazzaniga, Righini, Calegari,Albertini, Gardi e Fabrizi –μόλις είχαν μελοποιήσει, ακόμα και την ίδια χρονιά το 1787;

 

Η ταχύτητα σκοτώνει

Ήταν σίγουρα μια δημοφιλής ιστορία, κάτι σαν την ιστορία του Ορφέα και της Ευρυδίκης στην απαρχή του μελοδράματος, παρόλο που την ίδια στιγμή, θα μπορούσε να προκαλέσει αίσθημα βαρεμάρας στο ακροατήριο και κριτική. Νομίζω ότι ο Mozart αποδέχτηκε με χαρά την ιδέα του Da Ponte σε ότι αφορούσε τα βασικά χαρακτηριστικά της πλοκής, μια πραγματική απόλαυση για ένα μουσικό: ένα θέμα με πολλές παραλλαγές για να αναπτύξει. Γνωρίζουμε ήδη ότι οι παραλλαγές παρακινούν τους αληθινούς μουσικούς σε ένα διαγωνισμό με τον ίδιο τους τον εαυτό και πιθανόν σε ένα ανταγωνισμό με τους συναδέλφους τους, όλες οι παραγωγές με τσέμπαλο, ή όργανο και αργότερα με πιάνο βρήκαν την λύμφη τους στις παραλλαγές.

 

O Don Giovanni αποτελούσε τέλειο θέμα: είχε παρελθόν με περισσότερο από δύο αιώνες διαφορετικών απεικονίσεων από διάφορους συνθέτες, παραμένοντας όμως παραλλαγή ενός συγκεκριμένου θέματος. Η ιστορία διαχωρίζεται με την χρήση ορισμένων (όχι όλων) των βασικών στοιχείων που πάντοτε συσχετίζονται με το θέμα της και ενδυναμώνονται από περισσότερο από δύο αιώνες θεατρικής εξάσκησης: μεταμφιέσεις, απόπειρες βιασμού, εξαπατημένης αγάπης, ο υπάκουος και κατεργάρης υπηρέτης, η διακοπή ενός γάμου, ο φόνος του Διοικητή, το άγαλμα του (το οποίο ανεγείρεται σε χρόνο ρεκόρ) που ως εκ θαύματος περπατά και μιλά, το ναυάγιο και το καταφύγιο στα χέρια μιας όμορφης βοσκοπούλας (Πώς έτυχε να βρίσκεται στην παραλία;) ή η επίθεση των ληστών, η αμοιβαία πρόσκληση για δείπνο μεταξύ του Don Giovanni και του αγάλματος, η άρνηση μετάνοιας και η καταδίκη στην κόλαση με τους κεραυνούς να κτυπούν τον Don Giovanni και να τον στέλνουν στον κάτω κόσμο.

 

Όλοι γνώριζαν την πλοκή του Don Giovanni και έτσι ο Mozart παρέλειψε κάποια πράγματα και δοκίμασε μια μέση λύση στην μακρά εξέλιξη του ήρωα του: υπάρχει πολύς συσχετισμός με το έργο του Tirso daMolina, δηλαδή πολλή νιότη και ασυνειδησία, πολύ λίγη φιλοσοφία και ερωτισμός, μεγάλη αφθονία, αλλά το πιο βασικό χαρακτηριστικό της όπερας του Mozart είναι ότι ο κατεξοχήν εραστής δεν επιτυγχάνει με κάποιο τρόπο να φθάσει σε κάποιο θετικό αποτέλεσμα σε καμία από τις ερωτικές του περιπέτειες: πάντα κάποιος εμφανίζεται και καταστρέφει τις προσπάθειες του. Μοιάζει να είναι ένας μεγαλύτερος σε ηλικία Don Giovanni από τους προκατόχους του (δεν υπάρχει πατρική φιγούρα ή κάποια άλλη μορφή δύναμης για να τον διαψεύσει: ούτε βασιλιάς, ούτε κάποιος από τους υπουργούς του, ούτε κάποιος άλλος αξιωματικός με τους χωροφύλακες του, ούτε αδέλφια της κακοποιημένης γυναίκας); Ο Don Giovanni είναι ο μόνος σε θέση ισχύος- υπογραμμίζοντας πιο ζωηρά την σχέση του με τον εαυτό του και τον θεό, την μόνη ανώτερη οντότητα που επιμένει να προκαλεί διαρκώς, χωρίς να είναι σε θέση να αποδώσει την συμπεριφορά του, όπως στον Tirso, στην νιότη του.

 

Οπότε η διαφορετική νότα στην σκηνοθεσία μου είναι η μνήμη, η δημιουργία ενός Don Giovanni που δεν ξεχνά τους προηγούμενους Don Giovannis ή τους Stone Dinner Guests ή τους Punished Impious Ones. O κάθε ήρωας αποδίδεται με πιο πλούσια χρώματα, αναφορές, συναισθήματα: οπότε, η ίδια η πλοκή, τόσο γνωστή που η εκδοχή του Da Ponte αποτελεί σχεδόν σύνοψη, δεν στερείται το παρελθόν της, τους υπαινιγμούς της, το ασυνείδητο, αυτό που είναι γνωστό και για αυτό θα πρέπει να κατασταλεί, ακόμα και όταν οι υποδείξεις είναι αντιφατικές και ο καλλιτέχνης μπορεί να εκφράσει συναισθήματα διατηρώντας την ίδια στιγμή και την δυνατότητα του αντιθέτου.

 

Βαθύ δράμα και κωμωδία συνυπάρχουν τρέφοντας το ένα το άλλο, χωρίς να περιορίζουν κάποιο από τους ήρωες σε ένα βασικό ρόλο για την ανάπτυξη της πλοκής; ο καθένας ζει στην δική του διάσταση, θέτοντας όλοι τους υπαρξιακές ερωτήσεις στον εαυτό τους και στους άλλους, ερωτήσεις που ο μύθος του Don Giovanni είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει και στους καλλιτέχνες αλλά και στο ακροατήριο.

 

Marcello Lippi

Σκηνοθέτης

Support Local Business

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ