του Χρήστου Χαλικιόπουλου
Ας ξεκινήσουμε από το τουρκικό δόγμα «Η Κύπρος αποτελεί ζωτικό χώρο της Τουρκίας». Βασικός παράγοντας αυτού του δόγματος είναι οι τουρκικές εγγυήσεις. Ένας ισχυρότατος συμβολισμός που σηματοδοτεί την ζώνη επιρροής της στην ανατολική Μεσόγειο, αλλά και ένα εργαλείο προτεκτορατοποίησης του νησιού.
Kάποιοι, θεωρούν ότι οι εγγυήσεις είναι θέμα ήσσονος σημασίας και ότι το ενδεχόμενο ενεργοποίησης τους είναι ακραίο πολεμικό σενάριο. Λάθος ερμηνεία, διότι αυτή τη φορά θα έχουμε να διαχειριστούμε με τους Τουρκοκύπριους ένα κοινό κράτος το οποίο θα προσπαθεί να λειτουργήσει κάτω από το βάρος της τουρκικής πίεσης και ο συμβολισμός των εγγυήσεων θα δρα καθημερινά. Επιπλέον, η εικόνα που θα προβάλλει η Κύπρος προς τα έξω θα είναι αυτή ενός κράτους υπό κηδεμονία.
Θα έλεγα ότι είναι εξαιρετικά απίθανο, η Άγκυρα, ιδιαίτερα σε φάση, όπως η παρούσα, επιθετικότητας και αμφισβήτησης ακόμη και της συνθήκης της Λωζάννης, να αποποιηθεί των εγγυήσεων και των επεμβατικών δικαιωμάτων της στην Κύπρο. Αυτό έχει δηλωθεί και δηλώνεται πολλές φορές, ακόμη και από τον κ. Ακιντζί.
Ας μην αυταπατόμαστε λοιπόν. Για την Τουρκία οι εγγυήσεις αποτελούν κατακόκκινη γραμμή. Απ’ αυτό καθορίζεται και η τακτική της στις συνομιλίες. Στόχος της είναι να πάει σε μια διεθνή διάσκεψη (πενταμερή την θέλει) με ανοιχτά κεφάλαια, έτσι ώστε εκεί να κάνει παιγνίδι «πάρε-δώσε» και να διατηρήσει τα εγγυητικά της δικαιώματα, έστω και με κάποιο λίφτινγκ που δεν θα αλλάζει όμως την ουσία. Είναι ξεκάθαρο. Το υπέδειξε και ο ίδιος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης στην τελευταία διάσκεψη τύπου.
Την τακτική αυτή αφόπλισε η πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης για πλήρη κατάργηση των εγγυήσεων και για ένα είδος προσυμφωνίας Αθήνας – Άγκυρας πριν την διεθνή διάσκεψη. Μια ξεκάθαρη πρόταση, χωρίς «ουρές» και ασάφειες η οποία δεν γνωρίζουμε αν θα κρατήσει μέχρι το τέλος ή θα μετεξελιχθεί σε κάτι άλλο ερμαφρόδιτο. Μια ξεκάθαρη πρόταση με σαφή υποσημείωση ότι η Ελλάδα δεν επεμβαίνει στα εσωτερικά του Κυπριακού, αλλά μόνο σε εκείνο που σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο την αφορά. Έτσι, για να μην πουν και κάποιοι ότι καπελώνει την Λευκωσία.
Παρά το ξεκάθαρο της πρότασης, όμως, και τι δεν ακούστηκε και τι δεν γράφτηκε, ιδιαίτερα για τον τρόπο διαχείρισής της. Οργή, από εκείνους που δείχνουν διατεθειμένοι για μια υποχώρηση άνευ ορίων και όρων, αρκεί να επιτευχθεί μια κάποια λύση. Μουρμούρα, απ’ εκείνους που ενώ δηλώνουν κατ’ αρχήν, κατά των εγγυήσεων, στη συνέχεια αφήνουν να εννοηθεί ότι είναι διατεθειμένοι να βάλουν νερό στο κρασί τους. Και φυσικά ξεχνούν ότι, ανεξαρτήτως του τι είπε ή έκανε ο Κοτζιάς, η τ/κ πλευρά αν είχε αγαθές προθέσεις, θα μπορούσε στο Μοντ Πελεράν να κλείσει το εδαφικό, και να πάρει ημερομηνία πολυμερούς διάσκεψης. Δεν το έπραξε, αποδεικνύοντας έτσι ότι εξ αρχής στόχος της ήταν να πάει και αυτό το κεφάλαιο ανοιχτό, μαζί με τα υπόλοιπα, στη διεθνή διάσκεψη.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, πάνω στη σύγχυση των υπεραισιόδοξων από το ναυάγιο, ακούστηκαν και προτάσεις που δεν ξέρει κανείς από πού να τις πιάσει και πού να τις αφήσει. Για παράδειγμα η πρόταση Τάκη Χατζηδημητρίου, ο οποίος και μεταξύ των άλλων έγραψε σε άρθρο του “…Η Ελληνική Κυβέρνηση, εάν πράγματι θέλει την εξουδετέρωση της Συνθήκης Εγγυήσεως, μπορεί να το επιτύχει με δική της απόσυρση από το σύστημα. Εξασθενεί τη Συνθήκη και απομονώνει την Τουρκία μέσα στα πλαίσια της μελλοντικής διαπραγμάτευσης…” Φανταστήκατε; Θα ντραπεί η Τουρκία και θα αποχωρήσει και αυτή! Δεν θα βρει ευκαιρία, με χίλιες δικαιολογίες περί ζωτικού χώρου, ανασφάλειας των Τουρκοκυπρίων κτλ να διατηρήσει τις εγγυήσεις της, παραπέμποντας την αποχώρησή της σε κάποιο απροσδιόριστο μέλλον. Υπάρχει περίπτωση οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση να αποσυρθεί από το σύστημα εγγυήσεων μονομερώς και να μην πέσει ως εθνική μειοδότρια; Υπάρχει περίπτωση να επιστρέψει ο Πρόεδρος Αναστασιάδης από μια διεθνή διάσκεψη με ένα σύστημα εγγυήσεων που θα περιλαμβάνει την Τουρκία αλλά όχι την Ελλάδα, και αυτό να περάσει σε δημοψήφισμα;
Ας μην θυσιάσουμε την ενότητά μας προσπαθώντας να εξευμενίσουμε το θηρίο που λέγεται τουρκικός επεκτατισμός. Το αντίθετο θα συμβεί. Θα γίνει πιο λαίμαργο.
