Παναγιώτης Α. Βορκάς
Γενετιστής
Δανείζομαι ταπεινά και παραφράζω μερικώς τον τίτλο βιβλίου ενός σημαντικού ιστορικού και φιλοσόφου της επιστήμης του 20ου αιώνα. Το 1962 ο Τόμας Κουν άλλαξε για πάντα τον τρόπο σκέψης της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας με την έκδοση του βιβλίου του με τίτλο «Η Δομή των Επιστημονικών Επαναστάσεων» (The Structure of Scientific Revolutions, Thomas Kuhn).
Η αναφορά μου σε επανάσταση δεν αφορά φυσικά εξέγερση ή οποιαδήποτε μορφή βίας ή χρήση όπλων. Η αναφορά του Κουν, όπως και η δική μου σε επίπεδο πολιτικής, αφορά εκείνες τις δραστικές τομές που ανατρέπουν οτιδήποτε θεωρείται ως κανόνας ο οποίος ακολουθείται ευλαβικά και αδιαμφισβήτητα. Ο Κουν στο βιβλίο του αναφερόταν σε τομές που ανατρέπουν τις νόρμες και τις αποδεκτές αρχές μιας επιστημονικής θεωρίας ή μιας ολόκληρης επιστήμης με τρόπο που επαναπροσδιορίζει πλήρως τους κανόνες, τις πρακτικές, ακόμη και τους ορισμούς που διέπουν μια συγκεκριμένη θεωρία ή επιστήμη. Σύμφωνα με τον Κουν, παραδείγματα τέτοιων επιστημονικών επαναστάσεων ήταν η θεωρητική μετάβαση από τον Νεύτωνα στον Άϊνσταϊν, από τον Αριστοτέλη στον Κοπέρνικο ή η κβαντική θεωρία του Μαξ Πλανκ.
Σε επίπεδο πολιτικής σκέφτομαι πόσο χρήσιμο θα ήταν, η δήθεν τομές που επαγγέλλονται οι διάφοροι πολιτικοί ιδιαίτερα σε περιόδους προεκλογικών, να ακολουθούσαν τη μορφή των επιστημονικών επαναστάσεων του Κουν. Δηλαδή, δραστικές τομές που γκρεμίζουν τα μέχρι σήμερα γνωστά, αποδεχτά και εφαρμοζόμενα και την αντικατάσταση αυτών με νέες αρχές, πρακτικές και κανόνες, σ’ένα εκ’διαμέτρου αντίθετο επίπεδο από το μέχρι σήμερα πεπατημένο.
Μόνο έτσι θα επέρχετω η κάθαρση, η αλλαγή και κατ’επέκταση το καινούργιο στην πολιτική ζωή του τόπου. Γιατί, στα επίπεδα που έχει καταβαραθρωθεί η πολιτική μας παιδεία και κουλτούρα, ανανέωση δεν μπορεί να υπάρξει σε σύγχυση και ανάμιξη με το παλιό και σαθρό. Χρειάζεται επαναστατική τομή που ν’ανατρέπει τα σάπια και να επανατοποθετεί τα πάντα υπό νέα δεδομένα.
Φυσικά, κουβέντα να γίνεται…
